Hà Lan đã khép lại chiến dịch vòng loại EURO 2016 trong nỗi tủi nhục của kẻ bị loại. Điều đó đẩy đội bóng đến từ vùng đất thấp tới những thay đổi lớn. Nhưng thay đổi từ đâu và thay đổi thế nào để có thể trở lại sớm nhất và hứng chịu ít đau thương nhất cũng là một câu hỏi khó với Hà Lan thời điểm này.

Điều mà Hà Lan cần làm ngay bây giờ là một kế hoạch cải tổ chi tiết. Để làm được, Hà Lan cần phải loại hoặc giảm bớt sự phụ thuộc vào các cầu thủ ngôi sao nhưng đã ở bên kia sườn dốc của sự nghiệp như Robin van Persie, Wesley Sneijder, Klaas-Jan Huntelaar hay Arjen Robben. Tiếp đó là tìm một HLV phù hợp để có thể phát huy tối đa sức mạnh của các cầu thủ trẻ.

Vẫn biết Hà Lan đang thiếu hụt một thế hệ tài năng kế cận, song điều đó không có nghĩa là các cầu thủ trẻ không xứng đáng với niềm tin. Các cầu thủ trẻ cần phải được tạo cơ hội tốt nhất để thể hiện tại ĐTQG bởi chính họ chứ không ai khác sẽ là bộ mặt của bóng đá Hà Lan thời gian tới. Có thể với cách làm này, Hà Lan sẽ tiếp tục phải đối mặt với những khó khăn, đặc biệt là ở vòng loại World Cup 2018. Nhưng đó là điều cần và phải làm ngay, nếu không họ sẽ chẳng bao giờ thoát khỏi vũng lầy hiện tại.

Song song với những giải pháp tức thời để thay đổi bộ mặt của ĐT Hà Lan thì những nhà làm bóng đá tại xứ hoa Tuy-líp cũng cần phải có một kế hoạch dài hơi để phục hưng nền bóng đá nước này. Cuộc khủng hoảng của bóng đá Hà Lan là toàn diện. Nó không chỉ bất chợt nổ ra trong năm nay mà đã có cả quá trình dài hình thành. Đó là khi người Hà Lan quá tự tin với công tác đào tạo trẻ, đào tạo HLV để rồi giờ đây họ thiếu đi một chiến lược gia tài ba, một lứa cầu thủ kế cận xuất sắc để tiếp nối những thành công.

Nó cũng giống như cuộc khủng hoảng mà người Đức từng phải đối mặt cách đây 15 năm, khi Mannschaft bị loại ngay tại vòng bảng EURO 2000 rồi EURO 2004 với một đội hình... thiếu đủ thứ. Nhưng khi đó, người Đức đã hạ quyết tâm làm lại tất cả và họ đã thành công. Tiền được đổ vào nhiều hơn cho công tác đào tạo trẻ, cùng với đó là những luật lệ khắt khe đi kèm với các đội bóng tại Bundesliga. LĐBĐ Đức cũng không ngần ngại bắt chước hệ thống đào tạo HLV của chính Hà Lan để có thể giới thiệu những nhà cầm quân xuất sắc. Tất cả được người Đức thực hiện bài bản, đồng bộ, tạo nên một ĐT Đức đầy tài năng và sức sống mà đỉnh cao là chức VĐTG.

Người Đức đã bỏ đi tính bảo thủ để thay đổi tất cả. Giờ là lúc mà người Hà Lan cần gạt bỏ cái tôi để học hỏi chính người láng giềng khó chịu.