Chuyên mục Bạn đọc viết ([email protected]) vừa nhận được một bài viết phân tích chuyên sâu về U19 Việt Nam của một bạn CĐV trung thành. Cũng như bất cứ những người yêu bóng đá nước nhà khác, anh cũng có những trăn trở, trải lòng về U19 Việt Nam, đồng thời đưa ra một số ý kiến đóng góp. Dưới đây là toàn bộ nội dung bài viết của độc giả ký tên Tạ Thanh Sơn.

Đội hình yêu thích lúc này của U19 Việt Nam là 4-4-2. Ở hàng hậu vệ, Đông Triều, Văn Sơn và Hồng Duy luôn chiếm 3 suất đá chính từ giải U19 Đông Nam Á 2013 tại Indonesia. Vị trí còn lại liên tục có sự thay đổi từ Văn Thiết, Văn Khánh và bây giờ là Tiến Dũng. Tại hàng tiền vệ thì 2 suất cứng thuộc về Tuấn Anh và Xuân Trường. Hai tiền vệ biên là sự tranh chấp của Quang Hải, Thanh Tùng, Phan Văn Long, Văn Đức, trong đó Quang Hải bên cánh trái và Văn Long bên cánh phải là giải pháp đang được HLV Guillame Grachen tin dùng hơn. Một suất hộ công luôn giành cho Công Phượng là không bàn cãi. Cuộc tranh chấp cho vị trí tiền đạo cắm rất quyết liệt giữa vua phá lưới cúp Đông Nam Á 2013 Văn Toàn và cánh chim lạ Hồ Tuấn Tài của lò SLNA.

Những con người hiện tại với sơ đồ 4-4-2 của tuyển U19 Việt Nam hiện tại đang cho thấy nhiều ưu điểm. Đặc biệt là khi gặp các đối thủ dưới tầm thì việc áp đặt lối chơi và lấn lướt về thế trận là điều dễ nhận thấy. Có thể kể ra như những trận ở vòng đấu bảng và bán kết ở cúp Hassanal Bolkiah mới đây và cả ở giải đấu U19 Đông Nam Á 2013. U19 Thái Lan, U19 Indonesia đã không thể ngăn cản chúng ta phối hợp và áp đặt thế trận, họ chỉ có còn biện pháp đá rắn và quyết liệt để chặn các pha đan bóng của chúng ta. Hay ngay cả U19 Myanmar năm ngoái cũng đã phơi áo 3-1 với pha hat-trick của Văn Toàn. Tuy nhiên, với những đối thủ ngang tầm hoặc ở trên chúng ta thì thường một thế trận khó khăn cho hàng tiền vệ là điều dễ nhận thấy.

Chúng ta thua tan nát 7 bàn trước U19 Nhật Bản ở Cúp Nutifood đầu năm khi hàng tiền vệ hỗ trợ phòng thủ quá tệ, không kiểm soát được thế trận và hay mất bóng giữa sân vì sự áp sát rất nhanh của đội bạn. Trận chung kết với U19 Myanmar, đội bóng đã tiến bộ thần tốc chỉ trong vòng một năm, ta cũng thua vì thiếu sự hỗ trợ của bộ đội Tuấn Anh, Xuân Trường cho hàng thủ khi đội bạn phản công với tốc độ cao. Những trận gặp Australia hay cuộc tái đấu với Nhật Bản gần đây thì bộ đôi tiền vệ trung tâm đã chơi thấp hơn để tham gia hỗ trợ phòng ngự, nhưng nhiều tình huống đều chỉ ra ta thiếu một tiền vệ trụ đúng nghĩa. Tuấn Anh và Xuân Trường là hai tiền vệ tài năng mà tuyển Việt Nam tìm kiếm lâu nay. Những pha thu hồi bóng rất kĩ thuật, đi bóng lắt léo, luôn đặt đồng đội vào tư thế dễ dàng và rất thoáng cho thấy tố chất tổ chức của Tuấn Anh. Xuân Trường với khả năng chọc khe và chuyền dài cực kì chuẩn xác, luôn là một nhân tố quan trọng để chuyển nhanh từ thủ sang công. Tuy nhiên, cả hai tiền vệ trên thì bắt một trong hai phải đá thấp, ít tham gia tấn công mà chỉ chuyên phòng ngự là một sự lãng phí và không thích hợp với tố chất của cả hai.

Trong thành phần đội tuyển U19 Việt Nam hiện tại thì Đông Triều được xem là có tố chất nhất với vị trí tiền vệ phòng ngự nhờ khả năng xoạc bóng, nhanh nhẹn và phán đoán tình huống tốt. Với thể hình vốn không quá thích hợp cho vị trí trung vệ (cao 1m70) thì vị trí tiền vệ trụ là thích hợp hơn với cầu thủ này trong tương lai. Khi đó, sơ đồ chúng ta sử dụng sẽ không còn là 4-4-2 mà là 4-3-3.

Tuy nhiên, chưa bao giờ ta thấy HLV Grachen sử dụng đội hình này để xuất phát trong các trận đấu chính thức của tuyển U19 Việt Nam. Nguyên nhân ở tuyến hậu vệ hiện nay chưa ai có thể đá trung vệ an tâm như Đông Triều. Nhưng nguyên nhân cũng có thể là ở Công Phượng. Chúng ta đang có một Công Phượng thi đấu cực kì xuất sắc và nổi bật ở vị trí hộ công. Ở vị trí này anh có thể lùi về giữa sân để tham gia phối hợp và nhận bóng, dùng kĩ thuật qua vài cầu thủ rồi dứt điểm. Tuy nhiên, khi để Công Phượng đá cắm thì thể hình và tốc độ bứt tốc không quá tốt như Văn Toàn, Tuấn Tài sẽ làm khó anh trong những tình huống tranh chấp và đua sức với hậu vệ đối phương.

Việc không dùng Công Phượng là một sự lãng phí, nhưng dùng anh như vị trí tiền đạo cắm cho sơ đồ 4-3-3 thì không phát huy được tốt khả năng của anh. Chúng ta hay so sánh Phượng với Messi và cũng chính Messi có thể là hình mẫu, chìa khóa cho vấn đề này. Nhờ chơi ở vị trí lệch cánh mà anh ít phải tranh chấp bóng bổng, ít phải va chạm với các trung vệ cao to, nhờ đó phát huy triệt để lối chơi kĩ thuật và chân trái siêu dị. Trong trận gặp Nhật Bản gần đây, ở những phút cuối trận ta thấy Phượng lệch cánh phải đá thay vị trí Văn Long để lại. Anh đã hoàn thành tốt vai trò của mình, có những pha đi bóng xộc thẳng vào vòng cấm đối phương và dứt điểm.

Vậy tại sao ta không thể sử dụng ngay đội hình 4-3-3? Trong sơ đồ này thì 2 tiền vệ biên có vai trò cực kì quan trọng. Họ sẽ phải tham gia tấn công liên tục, nhưng cũng phải đảm bảo phòng ngự. Với công suất hoạt động liên tục giữa công và thủ thì thể lực sung mãn là điều nhất thiết phải có để đảm bảo cân bằng cho đội hình.

Đội tuyển U19 Việt Nam hiện tại đang có nòng cốt là các cầu thủ Học viện HAGL – Arsenal - JMG. Các em được tập theo giáo án với chương trình 7 năm. Trong khoảng thời gian này thì luyện tập kĩ thuật, tư duy và phối hợp nhóm nhỏ là những bài tập chính. Việc rèn thể lực là điều mà chỉ trong những năm cuối, khi khung xương các em gần đóng mới được học viện chú trọng.

Chính vì nguyên nhân này mà hầu hết các cầu thủ lứa U19 thuộc học viện đều có kĩ thuật nhỉnh hơn các cầu thủ thuộc các trung tâm khác nhưng thể lực thì có phần thua thiệt. Vì nguyên nhân này mà hiện tại Công Phượng khó có thể chơi trong vai trò cầu thủ chạy cánh, nhưng tương lai thì hoàn toàn có thể. Khiếm khuyết thể lực sẽ được lấp dần trong 2 năm tới khi các học viên ra trường và trở thành cầu thủ chuyên nghiệp.

Khi đó, với đội hình 4-3-3 ta sẽ cân bằng hơn giữa các tuyến, Tuấn Anh, Xuân Trường sẽ được giải phóng khỏi nhiệm vụ phòng ngự. Văn Toàn với ưu điểm về tốc độ có thể sẽ chiếm lợi thế trong tương lai cho cuộc đua giành suất tiền đạo chính. Hồng Duy, Văn Sơn sẽ là hai hậu vệ biên. Họ phát huy tối đa những pha tấn công bám biên nhưng cũng sẽ phải cải thiện khả năng phòng ngự. Vị trí trung vệ có thể sẽ đến từ những trung tâm đào tạo khác như Viettel hay SLNA...

U19 Việt Nam hiện tại đang được xem là thế hệ vàng thứ 2 sau thời Hồng Sơn, Huỳnh Đức, Đỗ Khải. Nhiều chuyên gia thậm chí còn đánh giá họ sẽ là lứa kim cương của Việt Nam trong tương lai gần, sẽ giúp bóng đá Việt Nam tiếp cận trình độ châu lục. Chìa khóa của sự khác biệt là tư duy chơi bóng và kĩ thuật của các em, đặc biệt là các em trưởng thành tự học viện bóng đá HAGL-Arsenal-JMG.

Nhật Bản, cường quốc hàng đầu của bóng đá châu Á, dùng sức bền và kĩ thuật phối hợp nhóm nhỏ, khoa học trong các đường bóng để triển khai lối đá tổng lực, từ đó sự hỗ trợ dành cho cả phòng thủ và tấn công sẽ hiệu quả hơn nhờ số đông. Đây đang là hình mẫu mà chúng ta hướng tới. Những chuyến tập huấn của U19 Việt Nam hay sự hợp tác sâu rộng của VFF với Liên đoàn bóng đá Nhật Bản vài năm trở lại đây cho thấy hướng đi của bóng đá Việt Nam trong những năm tới.