Italia không phải cái nôi của “trái bóng tròn”, càng không thờ phụng “tôn giáo” bóng đá như Brazil, nhưng dấu ấn mà Serie A nói riêng hay bóng đá Italia nói chung khắc vào lịch sử túc cầu là không thể phủ nhận. Chỉ có điều, dấu ấn ấy đang mờ phai, hệt như những tàng tích lịch sử bị bào mòn dần qua thời gian, cứ trôi hoài về thời xa vắng.

Nhắc tới tấn công, vũ điệu samba của Brazil, cơn lốc tổng lực của người Hà Lan hay chất nghệ sĩ ma mị Argentina luôn có mặt đầu tiên. Còn khi nhắc tới phòng ngự, bóng đá Italia là riêng, là duy nhất. Helenio Herrera đã phát minh ra hàng phòng ngự Catenaccio vĩ đại, biến mọi hàng tấn công dù mạnh đến đâu cũng trở nên vô nghĩa. Catenaccio không tồn tại quá lâu, nhưng đủ để “chất phòng ngự” khảm sâu trong trái tim người Ý.

Giacinto Facchetti, Paolo Maldini, Alessandro Nesta hay Fabio Cannavaro là những hậu vệ giỏi nhất trong lịch sử bóng đá thế giới. Họ đều mang dòng máu Italia. Màu xanh thiên thanh không tượng trưng cho lối chơi hoa mỹ, đan cài đẹp mắt. Họ sáng tạo ra thứ bóng đá vị nghệ thuật trong nhiệm vụ bảo vệ khung thành và kết thúc đối phương bằng một đòn duy nhất. Gần một thế kỷ, người Italia chơi bóng để cho tất cả thấy được bóng đá không chỉ có tấn công. Lội dòng nước ngược, đi khác với xu thế trong thời bấy giờ, ĐT Italia vẫn có những thành công đáng kể, với 4 lần ngồi trên ngai vàng World Cup.

Trên phương diện CLB, AC Milan, Inter Milan hay Juventus không ngừng khiến Serie A nở mày nở mặt. Bộ ba kể trên đã giành tới 12 cúp C1 và Champions League. Riêng AC Milan với 7 chiếc cúp có được đã trở thành đội bóng có thành tích tốt thứ hai ở giải đấu này (sau Real Madrid). Juventus là CLB đầu tiên giành đủ 3 cúp châu Âu, còn thành tích vô địch C1 2 lần liên tiếp của Inter bây giờ vẫn là ước mơ với bất kỳ đội bóng nào trên thế giới. Nếu không có thảm hoạ Superga 1949 nhấn chìm Torino, Serie A còn mạnh hơn rất nhiều.

Không chỉ làm mưa làm gió qua những con số khô khan, Italia còn là nơi mà chốn anh tài hội tụ đông đủ. Serie A đã có tên trong sự nghiệp thi đấu của những Zidane, Cannavaro, Shevchenko, Kaka, đến “người ngoài hành tinh” Ronaldo hay Diego Maradona. Miền đất hứa này có thừa màu mỡ để vun trồng các tài năng xuất chúng, rồi đẩy họ lên đỉnh cao của bóng đá thế giới. Hãy nhớ rằng tất cả những cái tên kể trên ít nhất đều có Quả bóng vàng châu Âu (Ballon d'Or) nếu không cũng là Cầu thủ xuất sắc nhất thế giới của FIFA, dẫu cho khởi đầu sự nghiệp, đâu phải ai cũng biết đến họ.

“Phong độ là nhất thời. Đẳng cấp là mãi mãi”, câu nói ấy được tín đồ túc cầu giáo tôn làm chân lý. Nhưng “mãi mãi” ở đây chỉ nên hiểu một cách nôm na là lâu bền chứ không phải là trường tồn?

Con người đã thất bại khi tìm cách chế tạo ra động cơ vĩnh cửu, như một minh chứng rõ ràng nhất cho giả thuyết về sự trường tồn. Chẳng có bất cứ điều gì là vĩnh viễn với thời gian, bóng đá cũng nằm trong guồng quay ấy mà thôi. Trải qua nhiều thời kỳ, đã có rất nhiều sự thay đổi diễn ra quanh trái bóng tròn, dù vậy, những người làm bóng đá ở xứ Mỳ ống có vẻ như không kịp thích nghi với điều đó. Hậu quả là thành tích của các đại diện Seria A của ngày hôm nay đã sa sút thậm tệ trên sân chơi châu lục. Không một đội bóng nào giữ lại được hình ảnh thống trị của mình trong nhiều năm trước nữa. AC Milan không được dự cúp châu Âu, Inter Milan phải chơi ở Europa League. Napoli đã tránh khỏi việc bị loại đáng tiếc ở vòng bảng như năm ngoái, bởi năm nay họ… không được dự vòng bảng Champions League. Còn Juventus và Roma vẫn đang lay lắt trước ngưỡng cửa vòng 1/8.

Một thống kê đáng buồn: Trong 6 nền bóng đá hàng đầu châu Âu (Anh, Đức, Pháp, Italia, TBN, BĐN), thì Serie A là giải đấu duy nhất chưa có chắc chắn một đại diện nào đi tiếp trước loạt trận cuối cùng. Đây chẳng khác nào cái tát trời giáng vào lòng kiêu hãnh của bóng đá Italia sau một thế kỷ xưng hùng. Juventus là lá cờ đầu, rơi vào bảng đấu không quá khó khăn nhưng vẫn đang chật vật chiến đấu cho vị trí thứ 2. Roma đáng được thông cảm hơn khi lọt vào bảng tử thần, ngoài việc trong số 13 bàn mà Bayern ghi được, có tới… 9 bàn ghi vào lưới Roma.

Phòng ngự và sự ổn định giờ đã trở thành điều quá xa xỉ với Serie A, kể từ ngày Mourinho dứt áo rời Inter năm 2010. Ngoại trừ Juve, các đội bóng khác đều trình diễn bộ mặt tồi tệ trong phòng thủ và bản lĩnh kém cỏi trước các đội bóng lớn. Người ta còn gọi AC Milan là gánh xiếc rong, mua vui cho NHM bằng những cơn mưa bàn thắng cơ đấy. 

Không còn giữ được vị thế, Serie A mất giá trong mắt các ngôi sao như một điều hiển nhiên, chỉ có vài cầu thủ tìm đến Serie A như một sự cứu cánh sự nghiệp. Tevez, Llorente, Fernando Torres, Higuain, Morata… chỉ có thế mà thôi.

“Từng cơn gió, khẽ vô tình, chiếc lá lìa cành, buông xuống lòng đường…”

Người Italia thích giá trị xưa cũ, NHM bóng đá Italia cũng vậy. Đa số họ đều là những người hoài cổ, nhìn về Serie A để biết thời gian tàn nhẫn đến thế nào. Ngày đó, Inzaghi ghi bàn thắng quyết định đưa AC lên đỉnh châu Âu, hôm nay, Inzaghi đang ngồi trên ghế huấn luyện mất rồi. Đã bao mùa đông qua, nền bóng đá này quá chậm để thích nghi với nhịp phát triển chung. Đây là lúc để chuyển giao, cải tổ, gạt bỏ đi những thứ cũ đến mức lạc hậu, để nhìn về tương lai với ánh mắt lạc quan hơn rồi, Serie A ạ.

Tháp Pizza diệu kỳ bởi sự nghiêng đổ, còn bóng đá thì không như vậy đâu!