Trong xu hướng bóng đá hiện đại, việc triển khai bóng từ hàng thủ là cách chơi được nhiều đội bóng lớn lựa chọn. Tại Premier League, những CLB hàng đầu như Man City, Liverpool, Chelsea, Tottenham hay Chelsea đều phát triển lối đá từ hàng thủ. Và khi 5/6 đại diện Big Six chơi theo cách này, việc HLV Southgate muốn xây dựng lối chơi cho ĐT Anh từ hàng thủ là dễ hiểu. 

Ở bán kết UEFA Nations League vừa qua, Tam sư đã chơi theo đúng phong cách đó. Và họ đã phải nhận thất bại. Tỷ số sau 90 phút là 1-1. Nhưng tới hiệp phụ, hai sai lầm liên tiếp của hàng thủ đã khiến Anh nhận thất bại 1-3, qua đó phải dừng bước ở bán kết. Ở tình huống dẫn tới bàn thua thứ hai, John Stones đã cố gắng thực hiện kỹ thuật qua người theo kiểu cú “Cruyff turn” và anh... mất bóng, và từ đó Hà Lan có bàn thắng. Ở bàn thua thứ ba, Ross Barkley chuyền sai để cầu thủ Hà Lan cướp được bóng rồi ghi bàn, nhưng trước đó phải nói đến đường chuyền của Stones đã đặt Barkley vào tình thế xử lý quá khó. 

Trong cả hai pha bóng đó, hàng thủ Tam sư hoàn toàn có thể xử lý đơn giản hơn. Stones, Barkley hay bất kỳ mắt xích nào khác ở hàng hậu vệ đều có thể chọn giải pháp chuyền bóng dài lên phía trên cho tiền đạo cắm hoặc hàng tiền vệ xử lý. Nhưng họ đã không làm vậy. Vì HLV Southgate đã chỉ đạo họ phải phát triển bóng tuần tự từ hàng thủ. Lựa chọn lối chơi này đã khiến Anh phải trả giá, lỡ cơ hội vào chơi trận chung kết. 

Nói vậy để thấy, bài học đầu tiên của người Anh sau thất bại trước Hà Lan là phải học lại cách chơi triển khai bóng từ hàng thủ. Tam sư vừa có những chiến thắng ấn tượng ở vòng loại EURO 2020. Nhưng đó đều là trước các đối thủ nhỏ. Khi gặp Hà Lan biết chơi pressing tầm cao, biết tạo ra sức ép, những sai số ngay lập tức xuất hiện. 

Tuy nhiên, chắc chắn không vì thế mà HLV Southgate từ bỏ cách chơi này. Trong bài trả lời phỏng vấn sau trận, ông vẫn khẳng định ĐT Anh sẽ tiếp tục theo đuổi lối chơi triển khai bóng từ dưới lên.

 

Hàng thủ mắc sai lầm trực tiếp, nhưng thực ra vấn đề lớn nhất trong thất bại của Anh trước Hà Lan không nằm ở John Stones hay Barkley, mà ở việc tiền vệ của họ không kiểm soát được thế trận. 30 phút đầu là quãng thời gian kém cỏi của tuyến giữa Tam sư, khi họ để Hà Lan làm chủ toàn bộ thế trận và liên tục tung ra những cú bắn phá về phía khung thành Jordan Pickford. Anh không có nổi cú sút nào trong khoảng thời gian này và việc họ có bàn mở tỷ số hoàn toàn nhờ may mắn, sau sai lầm hiếm hoi của De Ligt. Đó chính là vấn đề của Southgate. Nên nhớ, nếu các tiền vệ của Anh cầm bóng tốt hơn thì sai lầm của hàng thủ sẽ được hạn chế. 

Gary Neville khi bình luận trên Sky Sports cũng khẳng định lỗ hổng lớn nhất của Tam sư là thiếu khả năng kiểm soát tuyến giữa và điểm yếu này đã tồn tại 25, 30 năm qua chứ không phải là bây giờ mới xuất hiện. Tới đây, hãy xem các tiền vệ của Anh đã làm gì đêm thứ Năm vừa qua? Trong hiệp 1, tổng số đường chuyền của Fabian Delph và Declan Rice cộng lại còn chưa bằng một mình De Jong, người chuyền chính xác 41/42 đường chuyền ở 45 phút đầu. De Jong cũng chạy 14,3km, chuyền chính xác 101/105 đường chuyền tính trong cả trận, nhiều hơn bất kỳ tiền vệ nào khác của Tam sư. 

Năm ngoái, khi đối đầu Croatia ở bán kết World Cup 2018, Luka Modric đã chỉ ra người Anh thiếu cái gì. Bây giờ, khi đụng độ Hà Lan, De Jong cũng chỉ ra cho Southgate thấy ông thiếu cái gì. Quả thật, những mẫu tiền vệ như Modric, De Jong hay xa hơn nữa là Andrea Pirlo là điều mà bóng đá xứ sương mù chưa thể sản sinh ra. Và đây là lý do họ luôn thua kém những đội tuyển hàng đầu thế giới về khả năng kiểm soát tuyến giữa. Đó chính là bài học tiếp theo mà Anh cần phải học. 

Thất bại trước Hà Lan là trận thua cần thiết để người Anh đánh giá đúng sức mạnh của họ sau 1 năm bay bổng. HLV Southgate đang có trong tay đội ngũ trẻ với rất nhiều tài năng sáng giá. Đội hình đó nếu cứ dần tích lũy kinh nghiệm, hoàn thiện mình nhờ những bài học được rút ra sau mỗi thất bại, thì họ đủ khả năng hướng tới vinh quang trong tương lai...