Tất nhiên là tùy đặc điểm cụ thể của các đội liên quan mà “điểm nóng” có thể được nhận định là khu giữa sân hoặc một trong hai cánh, thuộc phần sân của đội này hoặc đội kia... Nhưng có một điều gần như chắc chắn: sẽ không bao giờ người ta lấy cuộc đụng độ trực tiếp giữa trung phong với trung vệ làm “điểm nóng” quyết định toàn cục. Nguyên nhân đơn giản: các nhà cầm quân đều không cho phép một cuộc chiến như thế xảy ra trên sân.
Chẳng có HLV nào lại ngây thơ giao phó số phận toàn đội cho một trung vệ - dù là trung vệ danh tiếng. Trong 10 tình huống tranh chấp 5/5, nếu trung vệ thắng 8 lần thì đội bóng của anh ta cũng chẳng có được điều gì lớn lao. Ngược lại, tiền đạo chỉ cần chiến thắng 2/10 lần thì coi như có 2 cơ hội ghi bàn rõ ràng. Đá sao thì đá, miễn đừng để xảy ra tình huống trung vệ phải trực tiếp so tài với trung phong đối phương, thế mới an toàn. Tất nhiên, đấy chỉ là lý thuyết. Đâu phải khi nào mọi chuyện cũng diễn ra như mong muốn. Vậy nên các đội vẫn có như cầu mua trung vệ giỏi.
Có lần, giới chuyên môn đúc kết 5 mùa bóng liên tiếp ở châu Âu (2008/09 đến 2013/14), đối chiếu giá chuyển nhượng và giá trị sử dụng của 6 nhóm cầu thủ khác nhau (thủ môn, trung vệ, hậu vệ cánh, tiền vệ phòng ngự, tiền vệ tấn công, tiền đạo) để so sánh “hiệu quả kinh tế”. Cách “đo, đếm” của các chuyên gia nhìn chung là đã hợp lý đến mức tối đa có thể (xin miễn đi sâu vào chi tiết này). Kết quả: trung vệ chính là nhóm cầu thủ có “hiệu quả kinh tế” thấp nhất trên thị trường chuyển nhượng. Trong 10 trung vệ đắt giá nhất ở 5 mùa ấy (Thiago Silva của PSG, Marquinhos của PSG, Joleon Lescott của Man City, Dimitro Chygrynskiy của Barcelona, David Luiz của Chelsea, Bruno Alves của Zenit, Phil Jones của M.U, Mamadou Sakho của Liverpool, Kolo Toure của Man City, Andrea Ranocchia của Inter), chỉ có Silva (3 sao) và Luiz (4 sao) được đánh giá là bản hợp đồng thành công. 8 cầu thủ còn lại đều ở mức độ dưới trung bình (1 hoặc 2 sao). Hiệu quả kinh tế bình quân của các hợp đồng mua trung vệ là 2 sao (5 sao là cao nhất).
Đã gọi là công trình nghiên cứu, của giới chuyên môn trong làng bóng đỉnh cao, thì tất nhiên là phải nghiêm túc và kỹ lưỡng rồi. Bất quá chúng ta chỉ có thể tranh luận theo kiểu mỗi người có mỗi góc nhìn, chứ không thể phủ nhận.
Mua một tiền đạo giỏi với giá chuyển nhượng cao, bạn vẫn có thể dùng tiền đạo khác, tùy theo hoàn cảnh cụ thể (thậm chí có thể thay đổi ngay trong trận đấu - và đây là việc làm rất thường xuyên trong bóng đá đỉnh cao). Ngược lại, thay đổi trung vệ đôi khi đồng nghĩa thay cả hệ thống phòng thủ, và đây luôn là điều tối kỵ. Người ta có thể chơi linh động, sáng tạo, thậm chí không cần theo bài bản định sẵn nào trong lĩnh vực tấn công. Sáng tạo trong phòng ngự thì ngược lại: đấy là “tự sát”, trong nhiều trường hợp. Đây là một cách lý giải vì sao việc mua trung vệ đắt giá luôn có xác xuất rủi ro cao (xin được nói thêm: khái niệm “hậu vệ” bây giờ chủ yếu là để nói về trung vệ. Hậu vệ cánh, kiểu Dani Alves, thường cứ tấn công ào ạt, không còn là hậu vệ đúng nghĩa nữa).
Mua về với giá đắt đỏ, chẳng lẽ không dùng? Mà hễ đã dùng thì cố định luôn, theo cả hệ thống đấu pháp phòng ngự. Đến khi trung vệ “trái gió trở trời” (chứ khoan nói chấn thương dài hạn) thì quá nan giải. Hợp đồng “khủng” để có trung vệ danh tiếng luôn hàm chứa cả nguy cơ thất bại là vì vậy.
