Barca đang có hai thủ môn thuộc hàng đáng mơ ước nhất thế giới. Thủ môn thứ nhất: Claudio Bravo đã đoạt giải Zamora cho thủ môn lọt lưới ít nhất La Liga ngay mùa đầu tiên thi đấu cho Barca. Thủ môn thứ hai: Marc Andre ter-Stegen thì nhận giải “cứu thua hay nhất mùa” cho pha phản xạ xuất thần trong trận bán kết Champions League 2014/15 với Bayern Munich. Được bắt chính ở hai giải đấu cúp (Champions League và Cúp Nhà Vua), Ter-Stegen giúp Barca giành cả hai cúp.

Hai thủ môn của Barca không chỉ phản xạ tuyệt vời mà còn đáp ứng được nhu cầu đặt ra về lối chơi, tức họ luôn phân phối bóng rất hợp lý, giúp đội bóng xứ Catalan giữ bóng tốt ở phần sân nhà, phân tích tình hình trước khi đưa lên tuyến trên. 

Đấy vẫn là cách chơi của các thủ môn Barca suốt nhiều năm liền. Trước khi Manuel Neuer gây ấn tượng ở World Cup 2014 với những pha lao ra vòng cấm, thuật ngữ “thủ môn quét” (sweeper-keeper) lần đầu được dùng cho Victor Valdes. Kiểm soát bóng với Barca là vấn đề sống còn. Họ không có những cầu thủ cao to nơi tuyến giữa và hàng công, những pha phá bóng dài lên phía trên không khác gì dâng bóng cho đối phương. Vì thế mà thủ môn Barca cũng phải chơi như một hậu vệ, phải biết khống chế bóng, quan sát và chuyền bóng chuẩn mực. Họ phải biết giữ cự ly đội hình hợp lý. Khi hàng thủ dâng cao lên để bẫy việt vị, họ được yêu cầu phải đứng ở mép vòng cấm. Nếu bẫy việt vị hỏng, họ sẽ lao ra cản phá như một hậu vệ, tránh tình trạng bị động khi đối mặt tiền đạo đối phương.

Cách chơi này đã bao lần khiến Valdes... ôm hận. Có lẽ chưa ai quên được pha lọt lưới chỉ sau 25 giây của anh trong trận El Clasico hồi tháng 12/2011. Angel di Maria cắt được một đường chuyền lên của Valdes và khởi đầu cho một bàn thắng khi các CĐV còn chưa ngồi ấm chỗ. Nhưng sau trận đấu, HLV Pep Guardiola vẫn một mực bảo vệ Valdes, ông nói sẽ không bao giờ yêu cầu anh thay đổi lối chơi.

Nếu chịu khó quan sát, bạn sẽ thỉnh thoảng thấy Valdes ngày trước và Bravo hoặc Ter-Stegen ngày nay đứng ra khỏi vòng cấm trong những tình huống mà Barca vây ép đối thủ. Đấy là triết lý bóng đá tổng lực của người Hà Lan. Càng hạn chế diện tích thực dụng của sân bóng lại, diện tích mà một cầu thủ phải bao quát giảm đi, càng tiết kiệm thể lực. 

Barca ký hợp đồng với Thomas Vermaelen là bởi anh đã quen với cách chơi này từ thời còn ở Ajax và sau này là Arsenal. Anh từng nói về cách chơi đó như sau: “Đây là một hệ thống chiến thuật tốt vì nó gây được sức ép ngay trên phần sân đối phương, dù vận hành nó không dễ dàng chút nào. Nó có sự mạo hiểm”.

Và vì chơi với sự mạo hiểm ấy, khả năng thủ môn của Barca trở thành kẻ ngờ nghệch là không nhỏ chút nào. Ter Stegen để thua 2 bàn từ cự ly mấy chục mét không phải vì anh tồi, mà vì việc chủ động lên cao khiến anh có cả một không gian mênh mông sau lưng. Bạn nghĩ San Jose và Florenzi sút đại ư, hay họ được HLV yêu cầu cứ sút cầu may nếu có cơ hội?

Đây là thời đại của thống kê, của băng ghi hình, có điều gì qua mắt được các HLV, nhất là khi họ luôn bỏ ra hàng ngày, thậm chí hàng tuần nghiên cứu Barca. Bàn thua mới đây của Ter Stegen chẳng phải lần đầu, càng không phải lần cuối nếu Barca vẫn tiếp tục chơi theo một đội hình dâng cao.