Del Bosque là một người may mắn. Sau EURO 2008, ông tiếp quản từ tay Luis Aragones một Tây Ban Nha hùng mạnh nhất trong lịch sử. Bên cạnh một tập thể đồng đều và tài năng, với những Xavi Hernandez, Andres Iniesta, David Villa, Iker Casillas… là một lối chơi tiqui-taca đầy huyễn hoặc.
Nhưng để bảo rằng Del Bosque chỉ may mắn chứ không hề có thực tài thì sai hoàn toàn. Nó cũng giống như cái cách người ta cười nhạo người đàn ông có vẻ ngoài quê mùa, cục mịch này là vô dụng, chẳng qua được dẫn dắt một Real Madrid toàn sao mới giành được 2 chức vô địch Champions League.
Thứ nhất, mùa giải 1999/2000, Del Bosque cùng đội bóng Hoàng gia Tây Ban Nha chinh phục danh hiệu danh giá nhất châu Âu mà chẳng có Galacticos nào cả. Thời điểm ấy, Florentino Perez chưa đến, Luis Figo chưa đến và dĩ nhiên Zinedine Zidane cũng chưa đến.
Đội hình Real vô địch năm 2000 là một đội hình vừa phải, với trục xương sống Fernando Hierro, Fernando Redondo, Raul Gonzalez, được bồi đắp thêm Roberto Carlos, Steve McManaman, Fernando Morientes. Đội hình ấy chưa chắc đã hùng hậu bằng Manchester United, Bayern Munich, AC Milan hay Juventus cùng thời.
Thành công của Real những năm đầu thập niên 2000 in đậm dấu ấn Del Bosque
Thứ hai, sau khi Del Bosque bị sa thải vì bề ngoài thiếu hào nhoáng, Real với Galacticos cũng mất hào hoáng theo. Bằng chứng là đội bóng Hoàng gia Tây Ban Nha không giành thêm được danh hiệu nào và lâm vào tình trạng khủng hoảng nghiêm trọng.
Trở lại với câu chuyện đội tuyển Tây Ban Nha, Del Bosque kế thừa và phát triển những gì Luis Aragones gây dựng chứ chẳng hề bê y nguyên công thức chiến thắng của người tiền nhiệm. So sánh giữa EURO 2008 và World Cup 2010 để thấy rõ sự khác biệt.
Tây Ban Nha năm 2008 là một “cơn cuồng nộ” cuốn phăng mọi đối thủ. Thời điểm ấy Aragones chỉ bố trí Marcos Senna đá trụ, Xavi cầm trịch lối chơi, phía trên gồm David Silva, Iniesta, Villa và Fernando Torres hoặc Cesc Fabregas tùy tình hình.
Tây Ban Nha năm 2010 lại là một chú bò tót lầm lũi và tinh quái. Chú bò tót ấy không lao thục mạng vào tấm khăn choàng đỏ mà chờ đợi kẻ thù sơ hở mới tung đòn kết liễu bằng cặp sừng sắc nhọn. Và để đảm bảo sự chắc chắn, khi không còn Senna, Del Bosque dùng Sergio Busquets và Xabi Alonso án ngữ phía sau Xavi.
Kế thừa và phát triển đội tuyển Tây Ban Nha từ tay Aragones, không phải Del Bosque không ai làm được
Và đến năm 2012, Tây Ban Nha lại biến thành tấm khăn choàng đầy ma mị. Để giải quyết vấn đề khủng hoảng tiền đạo, Del Bosque sử dụng sơ đồ không tiền đạo. Toàn bộ đội hình, bằng lối đá tiqui-taca như một tấm khăn choàng đầy khơi gợi. Đối thủ cứ thế lao vào và cuối cùng bị hạ sát bởi một đòn chí tử.
Đòn chí tử ấy đến từ thanh kiếm giấu kỹ trong tấm khăn choàng, không ai có thể biết nó nằm ở đâu để mà đề phòng. Có thể là Xabi Alonso, Fernando Torres, Cesc Fabregas hoặc Jordi Alba. Một Italia đang say sưa trong men chiến thắng đã bị hạ gục bởi cách chơi bóng không giống ai ấy của Del Bosque và các học trò.
Cuối cùng, để khẳng định cho tài năng của Del Bosque, chỉ cần dẫn lại câu nói đã quá nổi tiếng trong bóng đá để chứng minh: “Leo lên đỉnh cao đã khó, trụ vững trên đỉnh cao lại càng khó hơn”. Sau EURO 2008, Tây Ban Nha là nhà vô địch châu Âu, đó là công của Aragones.
Sau World Cup 2010, Tây Ban Nha lần đầu vô địch thế giới. Sau EURO 2012, Tây Ban Nha trở thành đội bóng đầu tiên bảo vệ thành công chức vô địch châu Âu. Những chiến công kỳ vĩ ấy bảo rằng Del Bosque không có đóng góp nào thì thật quá hồ đồ.
Đã đến lúc Tây Ban Nha cần thay đổi
Nhưng con người ai cũng có thời, có vận. Del Bosque và Tây Ban Nha không thể mãi ngự trị trên đỉnh cao. Tiqui-taca thoái trào còn Ngài râu kẽm không còn minh mẫn. World Cup 2014 cho thấy dấu hiệu suy thoái của Tây Ban Nha khi họ bị loại ngay từ vòng bảng. Đến EURO 2016, đế chế đỏ sụp đổ với thất bại bạc nhược trước Italia tại vòng 1/8.
Những đêm vui rộn tiếng hoan ca đã khép lại. Bây giờ là lúc Tây Ban Nha cần cải tổ sâu rộng, từ nhân sự đến lối chơi để hướng đến những mốc son mới. Trước cơn bão thời cuộc ấy, Del Bosque không thể đứng ngoài. Thế nên ông quyết định từ chức.
Quá nửa đời chinh chiến, Del Bosque đủ kinh nghiệm để biết đâu là điểm dừng hợp lý cũng như tốt nhất cho bản thân mình lẫn nền bóng đá nước nhà. Và dù thế nào đi nữa, ông vẫn giữ một vị trí trang trọng trong lịch sử bóng đá Tây Ban Nha, lịch sử bóng đá châu Âu, lịch sử bóng đá thế giới, kể cả vẻ bề ngoài cục mịch.
