Xin được lưu ý: HLV Herrera mà tên tuổi gắn liền với lối chơi Catenaccio lừng danh tại Inter trong thập niên 1960 là người TBN, chỉ chào đời ở Argentina. Nói Herrera là HLV châu Âu cũng được. Tuy không nghĩ ra cách chơi Catenaccio, nhưng Herrera là người đã nâng tầm cách chơi ấy lên hàng nghệ thuật.
Tương tự, tên tuổi của Rinus Michels gắn liền với “Totaal Voetbal”. Johan Cruyff nổi tiếng trong cách chơi này khi là cầu thủ. Nhưng khi trở thành HLV xuất sắc của Barcelona thì ông lại được vinh danh chủ yếu trong tư cách “kiến trúc sư” làm nên trường phái tiqui-taca. Lobanovsky nổi tiếng với cách huấn luyện nặng về khoa học. Ferguson thì làm nên tượng đài M.U sừng sững trong làng bóng Anh cũng như bóng đá đỉnh cao nói chung. Tóm lại, mỗi người mỗi vẻ.
Mourinho là người duy nhất trong bản danh sách vừa nêu vẫn đang hoạt động trong làng bóng đỉnh cao. Và hễ cái tên Mourinho xuất hiện, người ta lập tức phải nghĩ đến... Pep Guardiola. Vì sao Guardiola không được chọn? Dĩ nhiên không hề có câu trả lời. Thật ra, ai cũng có thể tự lập một “top 10” của riêng mình.
Ngẫm kỹ, cũng có lý khi UEFA chọn Mourinho và Clough vào danh sách này. Chỗ đặc biệt là họ đưa được đội bóng khá “nhỏ” trong tay mình lên đến tột đỉnh vinh quang, bằng một phương pháp huấn luyện rất riêng, không lẫn vào đâu được. Khi nào Guardiola biến được một đội ở đẳng cấp trung bình như Porto thành nhà vô địch Champions League?
Mourinho và Clough xứng đáng được chọn vào “top 10” vì họ đều để lại ấn tượng sâu đậm, khiến hàng chục năm sau người ta vẫn phải nhớ đến (đội Nottingham Forest của Clough vô địch Anh ngay sau khi thăng hạng. Và chỉ bằng lần duy nhất VĐQG ấy, Forest đã đoạt cúp C1 châu Âu... những 2 lần). Mourinho thì gây ảnh hưởng quá lớn trong thời kỳ mang danh “Người đặc biệt”. Người ta có thể ghét Mourinho, nhưng phải phục ông.
Bây giờ, Mauricio Pochettino hoặc Ernesto Valverde, Unai Emery hay Oscar Garcia đều là những HLV có tài, đang thành công. Nhưng trong bóng đá, thắng đấy rồi lại thua đấy, âu cũng là chuyện bình thường. Hiện thời không ai hơn Pep (có thể như vậy). Nhưng Pep thất bại, hoặc không thành công như mong đợi, trong mùa vừa qua.
Công bằng mà nói, Pep Guardiola cũng đã để lại dấu ấn rõ ràng trong thời kỳ dẫn dắt Barcelona, hoặc trong những ngày này ở Man City. Nhưng Man City vẫn còn đến 3/4 mùa bóng để chứng tỏ họ đã thật sự bước lên đẳng cấp của các đội bóng thống trị. Chỉ đến khi nào làm được điều đó, Guardiola mới thật sự trở thành tượng đài. Còn tại Barcelona trước đây, ông chỉ thừa hưởng và nối tiếp những gì Cruyff đã gầy dựng từ hàng chục năm trước đó.
Một nét riêng thực sự độc đáo do chính mình nghĩ hoặc tạo ra là khác biệt quan trọng khiến Guardiola dù rất thành công vẫn chưa thể bước vào hàng ngũ huyền thoại, khó được nhớ đến trong hàng chục năm sau. Lừng danh như Guardiola đã vậy, huống hồ là các đồng nghiệp của ông trong thời kỳ này.
Bóng đá kỹ thuật đang thắng thế trong vài năm nay ở Champions League, với các ngôi sao thuộc trường phái Latin làm mưa làm gió. Các HLV nói tiếng TBN hoặc xuất thân từ môi trường La Liga hiện đang thành công có lẽ cũng là xu thế tất yếu. Nhưng tóm lại, chỉ cần thay đổi lực lượng, cấm mua cầu thủ, thì có lẽ cả Pep cũng đành bó tay.
Nhìn vào những HLV đang thành công nhất trong bóng đá đỉnh cao hiện thời, thật khó tìm ra một sự đột phá mang tính lịch sử, như các tiền bối của họ. Đấy là cái dở... của thời đại?
