Trên sân San Siro, Italia để cho Thụy Điển cầm hòa, chung cuộc thua 0-1 sau hai lượt trận tranh vé vớt đồng nghĩa bị loại một cách bẽ bàng khỏi VCK World Cup 2018. Kết quả ấy còn mang ý nghĩa lịch sử bởi lần đầu tiên sau 60 năm, ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh vắng bóng đoàn quân thiên thanh vĩ đại. Một thảm họa, một cú sốc khiến toàn thể tín đồ túc cầu giáo trên thế giới bàng hoàng. 

Không nhiều đội tuyển được mến mộ như Italia. Xuyên suốt lịch sử giải đấu hấp dẫn nhất hành tinh, đoàn quân thiên thanh đã để lại quá nhiều xúc cảm và chiến công hiển hách. Đó là khoảnh khắc ngọn sao chổi chói lòa mang tên Paolo Rossi quét ngang bầu trời Tây Ban Nha tại World Cup 1982. Đó là chiếc đuôi ngựa thần thánh vẽ nên tột đỉnh thăng hoa rồi vực sâu cay nghiệt tại World Cup 1994 của Roberto Baggio. Hay đó là dư vị đê mê của men say chiến thắng sau những đường chuyền tuyệt diệu của Andrea Pirlo tại World Cup 2006.

Không một ai trên đất nước hình chiếc ủng tin vào điều vừa xảy đến. Những chiến binh dạn dày sương gió của đoàn quân thiên thanh đổ gục trên sân, nước mắt rơi lã chã. Họ khóc vì bất lực, khóc vì thất bại. Không khí càng trở nên bi ai bởi cơn mưa nặng hạt, những giọt mưa như chà xát thêm vào nỗi đau thất trận. Nhưng, nhận xét một cách công bằng thì thất bại Italia phải nhận là hoàn toàn xứng đáng.

Hãy quên Triều Tiên 1966, quên Hàn Quốc 2002 và quên nốt New Zealand 2010, việc Italia không thể giành vé dự VCK World Cup 2018 mới là vết nhơ kinh khủng nhất lịch sử bóng đá đất nước hình chiếc ủng. Người chịu trách nhiệm lớn nhất không ai khác ngoài HLV Giampiero Ventura. Nhà cầm quân này đã biến một Italia đầy máu lửa và bản lĩnh thời Conte trở thành một Italia bạc nhược, già cỗi và bệ rạc. Đoàn quân rệu rã ấy không thắng nổi cả Macedonia chứ đừng nói đội bóng già dơ như Thụy Điển. Đơn cử: 22 cú dứt điểm, không một lần đưa bóng vào lưới.

Thảm bại của Italia nói chung và nỗi thất vọng mang tên Ventura nói riêng bôi đậm sự yếu kém trong cách điều hành của LĐBĐ Italia mà Carlo Tavecchi làm chủ tịch. Xuyên suốt lịch sử, Italia sản sinh ra rất nhiều chiến lược gia đại tài, nhiều người trong số đó còn tạo ra cuộc cách mạng về chiến thuật. 

Truyền thống hào hùng ấy chẳng hề phai nhạt vào thời điểm hiện tại, những nhà cầm quân người Ý vẫn thay nhau vần vũ bầu trời bóng đá châu Âu. Bằng chứng là mùa 2016/17, 3 trong số 5 đội vô địch các giải VĐQG hàng đầu châu Âu được dẫn dắt bởi các nhà đầm quân người Ý; 7 năm trở lại đây, 4 chiến lược gia Italia vô địch Ngoại Hạng Anh, giải đấu khốc liệt nhất hành tinh.

Tuy vậy, FIGC lại quyết định trao quyền dẫn dắt đội tuyển cho một chiến lược gia sắp bước sang tuổi 70. Ông lão ấy chưa bao giờ dẫn dắt một CLB lớn và suốt 40 năm cầm quân chỉ giành được 1 chức vô địch Serie C, 2 chức vô địch Serie D. Nói cách khác, FIGC đã đưa đội bóng đại diện quốc gia vào tay một HLV cấp khu phố. Đó là cách điều hành quan liêu dựa trên quen biết hơn trọng dụng nhân tài. 

Khó hiểu thật song chẳng có gì bất ngờ khi quyết định bổ nhiệm ấy được đưa ra bởi Tavecchi, người đàn ông từng bị GĐĐH Milan Adriano Galliani miêu tả là “trò đùa bất hạnh”.

Thượng tầng đã thối nát như vậy, nền tảng binh lực của bóng đá Italia cũng xuống cấp trầm trọng. Tại San Siro, những lão tướng Gianluigi Buffon (39 tuổi), Andrea Barzagli (36) và Giorgio Chiellini (33) vẫn miệt mài chiến đấu trong vô vọng đến phút cuối cùng. Cộng tổng số tuổi 3 cầu thủ này đã vượt mốc 100, biểu hiện rõ rệt nhất cho sự già cỗi. Và điều đó cũng chứng tỏ đằng sau những công thần này là cả một khoảng trống mênh mông.

Hàng thủ đã thế, hàng công Italia là sự hiện diện của những cầu thủ tầm trung. Eder của Inter, Manolo Gabbiadini của Southampton hay Ciro Immobile của Lazio. Cái tên sáng giá nhất là Immobile chưa bao giờ tỏa sáng trong màu áo các đội bóng lớn. Trong 12 tháng qua, những cái tên vô danh tiểu tốt như Leonardo Pavoletti, Gianluca Lapadula, Roberto Inglese và Nicola Sansone cũng ít nhất một lần nhận giấy triệu tập lên tuyển. Liệu có nên hy vọng những cái tên nêu trên đưa được bóng vào lưới đối phương?!

Và để thấy rõ sự xuống cấp, hãy ngược dòng thời gian trở lại 20 năm trước. Thời điểm Italia tham dự World Cup 1998, những gương mặt được triệu tập hàng công đoàn quân thiên thanh là Roberto Baggio, Alessandro Del Piero, Christian Vieri, Filippo Inzaghi và Enrico Chiesa. Những ngôi sao tấn công hạng sang lỡ hẹn với giải đấu năm ấy là Gianfranco Zola, Roberto Mancini, Francesco Totti, Giuseppe Signori, Fabrizio Ravanelli, Vincenzo Montella, Pierluigi Casiraghi và Paolo Di Canio. Một số thậm chí chưa từng khoác lên mình chiếc áo thiên thanh.

Khải Huyền là cuốn sách cuối cùng của kinh Tân Ước. Từ "Khải Huyền" do từ ghép Hy Lạp: apokalupsis. "Apo" nghĩa là lấy đi, cất đi; "kalupsis" nghĩa là tấm màn che. Vậy Khải Huyền có nghĩa là vén màn cho thấy điều bí mật che khuất bên trong. Thất bại trước Thụy Điển có thể ví von như việc vén tấm màn nên thơ màu thiên thanh cho thấy điều bí mật bị che khuất bên trong của bóng đá Ý. 

Và điều người ta nhận thấy là khoảng tối sâu thăm thẳm. Chỉ tiếc là sự Khải Huyền đến quá muộn màng. Italia lỡ hẹn World Cup. Và để xua đi mảng màu xám xịt ấy, người Ý cần có một cuộc cách mạng. Có thể mất 5 năm, 10 năm hoặc lâu hơn thế.