12 tháng trước, Anh rơi vào cuộc khủng hoảng tồi tệ. Mặc dù đã quen với thất bại ở các giải đấu lớn, nhưng cái cách họ bị loại khỏi EURO 2016 là một sự nhục nhã chưa từng thấy. Tam sư của Roy Hodgson yếu đuối và chơi bóng không mục đích, họ lết qua vòng bảng chỉ để nhận lấy kết quả thảm khốc trước Iceland.

Để cuộc khủng hoảng trở nên sâu sắc hơn, người kế nhiệm Sam Allardyce của Roy Hodgson lại vướng vào vụ bê bối đáng xấu hổ. Ông bị sa thải sau 1 trận, đẩy ĐT Anh vào tình trạng hỗn mang.

Thật may là Gareth Southgate sau đó xuất hiện. HLV 46 tuổi từng mang theo nhiều hoài nghi đã sắp xếp mọi thứ trở lại ngăn nắp và tạo nên một đội ngũ mới mẻ, sáng tạo và nguy hiểm hơn. Hiện ĐT Anh vững chắc ở ngôi đầu bảng F, hơn 4 điểm so với phần còn lại và ngay cả khi phải đối đầu với kình địch bướng bỉnh Scotland, họ vẫn tạo ra cảm giác tự tin về một kết quả tốt ở Glasgow. 

Niềm tin đó đến từ Southgate. Đầu tiên, ông xây dựng đội hình dựa trên phong độ, không phải vì danh tiếng. Vì lẽ đó, Wayne Rooney bị loại trong khi Jermain Defoe lại có tên. Theo Walcott và Jack Wilshere cũng bị bỏ qua, thay vào đó là Jake Livermore cùng Jesse Lingard. 

Tiếp theo, ông cũng cố gắng thay đổi thái độ của các học trò, giúp họ cởi bỏ áp lực. Trận lượt đi, Tam sư đã thắng ấn tượng trước Scotland với tỷ số 3-0. Ngay cả khi gặp các đối thủ lớn, không một ai nhận thấy dấu hiệu của sự hoảng hốt. Với Southgate, ĐT Anh đã có 2 trận đấu coi được trước Đức và Tây Ban Nha, thậm chí có những thời điểm họ lần lướt đối thủ.

Là một HLV trẻ, Southgate không ngại các thử nghiệm chiến thuật. Trận gặp Đức, Anh đã chơi với sơ đồ 3-4-3 đầy táo bạo, khuyến khích pressing và tổ chức tấn công ngay khi có thể. Vào những ngày này, Southgate vẫn duy trì hai hệ thống 3-4-3 và 4-1-4-1 trong tập luyện, để có thể chuyển đổi linh hoạt giữa các sơ đồ. Ông tin rằng các điều chỉnh này sẽ phát huy triệt để tiềm năng to lớn của Dele Alli, Raheem Sterling, John Stones, Harry Kane hay Marcus Rashford. Trong quá khứ, những cầu thủ tốt nhất của Tam sư thường bị lãng phí, bởi các HLV luôn gò ép họ vào các hệ thống cũ kỹ và thiếu sáng tạo.

Tất nhiên Anh vẫn còn phải cải thiện nhiều từ nay đến World Cup 2018. Nhưng với Southgate và cuộc cách mạng mà ông đang thực hiện, họ có cơ sở để hướng tới tương lai xán lạn.