QUẢ BOM THỐI TRƯỚC THỀM EURO 2012
Trước thềm EURO 2012, PZPN quyết định khôi phục hình ảnh chú đại bàng nổi tiếng trên áo đội tuyển. Một thời, bóng đá Ba Lan bay bổng với biệt danh “Đại bàng trắng” nhờ các ngôi sao xuất sắc như Grzegorz Lato, Zbigniew Boniek, Jan Tomaszewski, Andrzej Szamach. Đấy thật sự là thế hệ vàng đã đưa Ba Lan lên đến hạng Ba ở 2 trong 3 kỳ World Cup liên tiếp (từ 1974 đến 1982). Lato đoạt luôn danh hiệu “Vua phá lưới” World Cup 1974 với 7 bàn thắng - thành tích hiếm thấy trong các kỳ World Cup hiện đại.
Bây giờ, Ba Lan lần đầu tiên bước vào một giải đấu lớn với tư cách chủ nhà. Hình ảnh “Đại bàng trắng” lại xuất hiện, được long trọng giới thiệu bởi chính tượng đài Lato, trong vai trò mới - chủ tịch PZPN. Đấy hẳn nhiên là một cột mốc của hy vọng mới: ĐT Ba Lan hiện tại với Robert Lewandowski, Jakub Blaszczykowski, Lukasz Piszczek sẽ khôi phục được uy tín mà bóng đá Ba Lan từng có trong thời kỳ Lato?
Quả có hy vọng như vậy, cho đến ngay trước cuộc họp quan trọng cuối cùng trước thềm EURO 2012 của PZPN. Người ta công bố một cuốn băng video, với những bằng chứng nói rõ Lato và các quan chức PZPN bỏ vào túi riêng bao nhiêu tiền từ dự án xây dựng trụ sở mới của PZPN tại thủ đô Warsaw.
Trong suốt những năm gần đây, scandal là điều chẳng bao giờ lạ trong làng bóng đá Ba Lan. Từ chuyện bán độ cho đến những cáo buộc tham nhũng, từ những cuộc chiến quyền lực trong giới điều hành cho đến thành tích yếu kém một cách kỳ lạ của các CLB Ba Lan trên đấu trường 2 cúp châu Âu, thôi thì không thiếu bất cứ chuyện gì.
Nhưng scandal tiền bạc về chuyện xây dựng trụ sở kỳ này thật sự là một cú sốc tồi tệ, một phần vì nó liên quan trực tiếp đến EURO 2012, một phần vì những chi tiết khôi hài trong câu chuyện. Chẳng hạn, ngay cả chủ tịch PZPN Grzegorz Lato cũng không biết rõ mình là thủ phạm hay nạn nhân của những món tiền được thanh toán dưới gầm bàn. Bộ trưởng thể thao Ba Lan phải vào cuộc, kêu gọi giới hữu trách tích cực điều tra sự việc.
SỰ THÊU DỆT HAY DỐI TRÁ TRƠ TRẼN?
Vấn đề là chính Lato phản ứng thế nào trong scandal mà ông vừa hưởng lợi, vừa chịu thiệt này? Một mặt, Lato cố lái câu chuyện sang hướng khác: “Những scandal như thế được thêu dệt chỉ để bán báo”. Mặt khác, Lato lại lấy câu chuyện mà chính ông cho rằng “được thêu dệt” làm cơ sở để sa thải tổng thư ký PZPN Zdzislaw Krecina.
Trong làng bóng Ba Lan, ai cũng biết Krecina là cánh tay phải đắc lực của Lato. Nhưng trong câu chuyện bùng nổ trước thềm EURO thì Krecina lại là nhân vật đã nhận tiền sau lưng Lato! Sự lão luyện trên chính trường bóng đá của Krecina là một nguyên nhân quan trọng giúp Lato đánh bại đối thủ chính trong cuộc bầu cử chủ tịch PZPN hồi năm 2008. Đối thủ ấy không phải là ai khác hơn đồng đội một thời, nay là người kế nhiệm Lato giữ ghế chủ tịch PZPN: Zbigniew Boniek.
Nguyên nhân khác khiến Lato chiến thắng Boniek trong “cuộc chiến khốc liệt” hồi năm 2008 là Lato đã hứa hẹn rất nhiều đối với các quan chức bóng đá địa phương, và đắc cử nhờ sự hậu thuẫn của lực lượng ấy (gọi là cuộc chiến khốc liệt vì đấy là nhiệm kỳ mà Ba Lan được làm chủ nhà EURO). Một trong các quan chức bóng đá địa phương từng hậu thuẫn mạnh mẽ cho Lato hồi năm 2008 chính là Grzegorz Kulikowski - nhân vật đã ghi âm và công bố cuộc mặc cả về “tiền lại quả” giữa các lãnh đạo cao cấp của PZPN với nhà thầu xây dựng trụ sở PZPN.
Vậy thì làm sao Lato có thể cho rằng đấy là scandal “được thêu dệt”. Một phần vì đương nhiên phải xem EURO 2012 là ưu tiên số một, Ba Lan tạm ngưng điều tra nghi án hối lộ. Mặt khác, bản thân Lato sau khi cho rằng người ta dựng chuyện cũng đã “nói lại cho rõ”: quả có những cuộc mặc cả như thế, nhưng đấy chẳng qua là đòn cân não để Lato và Krecina dò xét mức độ trung thực của các đối tác cũng như của các quan chức khác trong hàng ngũ PZPN!
Cách lý giải nực cười của Lato dĩ nhiên là quá yếu ớt để có thể xoa dịu công luận. Một trong những tượng đài vĩ đại nhất trong lịch sử bóng đá Ba Lan đã thật sự sụp đổ. Sau EURO, khi tiến trình điều tra vẫn chưa kết thúc, thì Lato từ chức chủ tịch PZPN. Boniek - bại tướng của Lato trong cuộc bầu cử cách đây 4 năm - giờ đã chiến thắng trong cuộc bầu cử tìm chủ tịch mới.
BÔI ĐEN “ĐẠI BÀNG TRẮNG”
Thật ra, cá nhân Lato không đại diện cho bóng đá Ba Lan, và scandal hối lộ liên quan đến Lato cũng không phải là toàn bộ những gì đáng nói về nền bóng đá một thời nổi tiếng này. Có một nguyên nhân bao trùm hơn, làm cho bóng đá Ba Lan chìm đắm trong thất bại suốt hàng chục năm nay: họ chưa bao giờ tập hợp và tận dụng được vốn quý từng có nơi “thế hệ vàng”.
Lato và Boniek ghét nhau ra mặt, không chỉ từ cuộc chiến giành ghế chủ tịch PZPN, mà cả từ trước đó rất lâu. Hoặc như thủ môn nổi tiếng Jan Tomaszewski mà giới hâm mộ Anh không thể nào quên (phong độ xuất sắc của Tomaszewski trong trận đấu tại sân Wembley năm 1973 đã giúp Ba Lan loại đội tuyển Anh ra khỏi World Cup 1974). Ông từng nói: "Ngày xưa Lato là bạn của tôi. Bây giờ, tôi không thể nào tôn trọng một con người như vậy. Tôi cũng muốn quên đi Boniek từ lâu rồi".
Các nhân vật nổi tiếng nhất trong lịch sử bóng đá Ba Lan ghét nhau như vậy, nên cũng chẳng có gì lạ khi nền bóng đá này không phát huy được giá trị truyền thống. Từ sau World Cup 1986, Ba Lan chỉ mới xuất hiện 2 lần ở đấu trường World Cup và 2 lần ở đấu trường EURO. Trong cả 4 lần ấy, “Đại bàng trắng” đều dừng bước ngay sau vòng bảng. Ưu thế sân nhà tại EURO 2012 cũng không thể giúp Ba Lan thoát khỏi vị trí chót bảng, dù họ may mắn rơi vào một bảng cực nhẹ.
Ở đấu trường 2 cúp châu Âu mùa này, bóng đá Ba Lan bị xóa tên khi tháng 8 còn chưa khép lại, nghĩa là cuộc chơi chỉ đang ở vào giai đoạn đấu loại. Và đây không phải là lần đầu tiên các CLB Ba Lan chấm dứt sự hiện diện ở 2 cúp châu Âu sau giai đoạn đấu loại.
Lato giận dữ vì ăn chia không đồng đều
Trong vai trò chủ đầu tư (công trình trị giá hơn 10 triệu bảng), Lato quả đã được nhà thầu chi đậm. Nhưng chính ông lại không giấu được vẻ giận dữ khi biết mình bị qua mặt, khi một vài thành viên khác của ban điều hành PZPN chia nhau một số tiền lớn... sau lưng ông.
(Còn tiếp)
