Khi hậu vệ Jan Vertonghen của Bỉ làm lệch hướng cú sút của Randal Kolo Muani và làm tung lưới đội nhà, “giúp” Pháp giành chiến thắng 1-0 và có vé vào tứ kết, anh trở thành cầu thủ thứ 9 ghi bàn phản lưới nhà tại EURO 2024. Đây không phải là lần đầu tiên Pháp hưởng lợi từ bàn phản lưới nhà trong giải đấu này, khi 66% số bàn thắng của họ là do đối thủ ghi (2/3 bàn).
Trong 2 kỳ EURO gần nhất, đã có 20 bàn phản lưới, trung bình cứ 5 trận lại có 1 bàn phản lưới. Con số là rất cao khi so sánh với chỉ 9 bàn trong 15 kỳ EURO đầu tiên, từ 1960 đến 2016, trung bình cứ 30 trận mới có 1 bàn phản lưới. Cần biết thêm rằng không có bàn phản lưới nào cho đến kỳ EURO thứ năm vào năm 1976. (Anton Ondrus phản lưới khi Tiệp Khắc thắng Hà Lan 3-1).
Có một khoảng cách 20 năm trước khi bàn phản lưới thứ hai xuất hiện, năm 1996, khi tiền đạo Bulgaria Lyuboslav Penev làm lệch hướng cú đá phạt của Youri Djorkaeff. Mặc dù có ít trận đấu hơn trong những năm đầu, điều này không giải thích được sự gia tăng đáng kể số bàn phản lưới trong 2 kì gần nhất: từ 2 bàn phản lưới trong 20 năm đến 4 bàn chỉ trong 4 ngày tại EURO 2024.
Dưới đây là một số nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này
Luật về phản lưới thay đổi?
Trước đây, việc công nhận bàn phản lưới nhà phụ thuộc vào quyết định của trọng tài. Từ 2008, UEFA áp dụng quy định mới: nếu cú sút hướng về phía khung thành trước khi bị lệch hướng, bàn thắng sẽ được tính cho người sút; nếu cú sút không trúng đích mà bị lệch vào lưới, bàn thắng sẽ được tính là phản lưới nhà. Quy định này được đưa ra nhằm tạo sự nhất quán và rõ ràng hơn trong việc công nhận bàn thắng. Tuy nhiên, sự thay đổi này không giải thích được hoàn toàn sự gia tăng đột biến số bàn phản lưới tại EURO 2024.
Nếu có sự chuyển dịch hướng tới việc công nhận nhiều bàn phản lưới nhà hơn, các kỳ World Cup gần đây cũng sẽ phản ánh sự gia tăng này, nhưng chỉ có 2 bàn phản lưới trong 64 trận đấu tại Qatar 2022. Có 12 bàn phản lưới tại Nga 2018 - nhiều hơn bất kỳ kỳ World Cup nào khác - nhưng ngay cả đỉnh điểm lịch sử đó cũng không thể sánh bằng 2 kỳ EURO gần nhất, với tổng 20 bàn phản lưới, chiếm 69% số bàn phản lưới trong lịch sử EURO.
Nhiều quả tạt hơn?
Một giả thuyết là số lượng cú tạt bóng nhiều hơn có thể dẫn đến nhiều bàn phản lưới hơn, nhưng số liệu thống kê lại không ủng hộ điều này. Có 32,1 cú tạt/trận tại EURO 2020 và 33,8 cú tạt/trận ở vòng bảng EURO 2024, nhưng con số này không cao như các giải trước. Thực tế, số cú tạt/trận ở 2 kỳ này là thấp nhất kể từ khi có số liệu thống kê (1980).
Sự thiếu hụt các cú tạt bóng có thể liên quan đến việc sử dụng ngày càng nhiều các cầu thủ chạy cánh ngược, những người có xu hướng di chuyển vào trung lộ nhiều hơn thay vì bám biên. Liệu họ có phải là nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng số bàn phản lưới nhà? Nếu đúng như vậy, các giải đấu như Premier League cũng sẽ có số lượng bàn phản lưới nhà kỷ lục. Premier League 2023/24 có rất nhiều bàn phản lưới - 49 bàn. Nhưng cũng đã có 49 bàn phản lưới trong mùa giải 2013/14, khá lâu trước khi dạng cầu thủ này trở nên phổ biến, và trung bình các mùa giải vẫn có 35 bàn phản lưới, do đó sự gia tăng này không đáng kể như tại 2 kỳ EURO gần nhất.
Xu hướng bắt bóng của thủ môn?
Một giả thuyết cho rằng do thủ môn giờ có xu hướng đấm bóng nhiều hơn, dẫn đến nguy cơ khiến bóng bật vào người hậu vệ đi thẳng vào lưới nhà. Đó là tình huống xảy đến với Calafiori của Italia ở trận thua Tây Ban Nha 0-1.
Hàng thủ lùi sâu?
Xu hướng lùi sâu và sau đó phản công đối thủ đã khuyến khích các đội bóng phòng ngự sâu hơn. Các pha bóng lệch hướng đã gây ra 8/9 bàn phản lưới tại giải và hầu hết đều đến từ các cú sút trước mật độ đông cầu thủ. Ví dụ, có 8 cầu thủ Bỉ trong vòng cấm khi họ để lọt bàn phản lưới trước Pháp; và có 10 cầu thủ Ý trong vòng cấm khi họ để lọt bàn trước Tây Ban Nha.
Hay đơn giản chỉ là xui xẻo?
Đây là giả thuyết mà fan Bồ Đào Nha và Slovakia cảm thấy đồng cảm. BĐN bước vào EURO 2020 với tư cách là nhà ĐKVĐ nhưng suýt bị loại ở vòng bảng khi thua Đức 2-4 ở trận đấu mà Ruben Dias và Raphael Guerreiro rủ nhau phản lưới. Slovakia cũng có 2 bàn phản lưới 4 ngày sau đó trong trận thua 0-5 trước Tây Ban Nha. Họ giữ kỷ lục chung về số bàn phản lưới nhiều nhất tại 1 kì EURO: 3 bàn.
Bồ Đào Nha đã may mắn hơn tại giải đấu này. Họ được hưởng lợi từ bàn phản lưới kì lạ nhất của EURO 2024 trong chiến thắng 3-0 trước Thổ Nhĩ Kỳ. Semet Akaydin không hiểu ý với thủ môn của mình Altay Bayindir, dẫn đến đường chuyền về đi thẳng vào lưới nhà.
