1. Vào năm 2008, khi một phóng viên người Argentina hỏi Martino rằng ông đã từng làm việc ở đâu mà bị hạn chế sự tự do chưa? Tata thú nhận ông chưa từng bị ép làm thế trong đời cầu thủ. “Nhưng tôi ước rằng nếu tôi gặp Bielsa sớm 10 năm thì tôi đã biết dùng kỹ thuật để phục vụ lợi ích của đội bóng”.

Điều này được giải thích rõ ràng hơn trong một cuộc phỏng vấn khác với kênh Fox Sports vào tháng 4/2012. “Tôi là mẫu cầu thủ dựa vào kỹ thuật cá nhân. Tôi chơi cũng khá nhưng chạy rất ít. Dưới thời Bielsa tôi mới học được rằng cần phải làm nhiều thứ bắt buộc khác khi chơi bóng”.

Có thể hiểu Martino đã từng là mẫu cầu thủ Nam Mỹ khá điển hình khi ỷ lại vào kỹ thuật cá nhân và thi đấu có phần bản năng. Bielsa, chiến thuật gia hàng đầu Nam Mỹ, tất nhiên không để điều này diễn ra. Tiếc rằng, như Martino nói, họ gặp nhau hơi muộn.

2. Gerardo Tata Martino dường như vẫn hơi có chút cảm tính và hành xử theo bản năng khi đã bước qua tuổi ngũ tuần và đang dẫn dắt một trong những CLB hàng đầu thế giới.

Việc ông lăng mạ trợ lý HLV của Sociedad và nhận một thẻ đỏ, kết thúc trận đấu trên khán đài, chỉ là biểu hiện nhỏ trong cung cách hành xử của một “ngôi sao bóng đá Nam Mỹ” kiểu cũ. Ngay cả trong những quyết định chiến thuật của Martino, người ta vẫn thấy có chút gì đó hơi... hoang dã.

Tháng trước, sau khi thua Valencia, một trận thua khiến chính Tata Martino phải thừa nhận rằng ông rất sốc, phóng viên hỏi ông về quyết định rút Xavi ra giữa trận. Ông trả lời: “Tôi có cảm giác rằng chúng tôi có khá nhiều vũ khí trên sân nên quyết định thay anh ấy ra”. Là cảm giác, thứ cảm giác tạo ra một trận thua mà Martino “không thể nào lý giải được”.

Những quyết định căn cứ theo “cảm giác” có thể đã khiến Tata Martino thành công nhiều lần, đặc biệt là khi ông làm nên những chiến tích cùng ĐT Paraguay, nơi ông có thể bố trí Santa Cruz và Haedo Valdez chạy cánh và thắng được Brazil. Công việc của một HLV cần rất nhiều sự sáng tạo theo kiểu cảm tính như vậy.

Nhưng cảm giác hình như đã lại một lần nữa hại Barca. Tata Martino đã mắc thêm nhiều sai lầm khó hiểu. Ông thay phần lớn đội hình thắng Man City trước đó, trong đó đáng kể nhất là đưa vào hai hậu vệ trẻ Montoya và Bartra, và vẫn lại không có Xavi. Cuối cùng thì Barca được một ngày khổ ải trước Sociedad, còn cá nhân HLV Martino thì được một ngày bẽ bàng.

Martino dường như đã quá coi thường đối phương, để cảm tính chi phối quá nhiều và quên mất lời dạy của thày Bielsa rằng trong bóng đá, người ta phải làm “nhiều thứ bắt buộc”. 

3. Đó có thể chỉ là kết quả của sự thiếu kinh nghiệm trong một môi trường bóng đá châu Âu đề cao kỷ luật. Chắc chắn Tata Martino đã nhận được nhiều bài học sau chiếc thẻ đỏ, sau các trận thua Valencia và Sociedad.

Lần trước, ở đỉnh cao của sự nghiệp cầu thủ Tata Martino mới học được rằng mình không thể chơi theo bản năng được mãi. Nhiều năm sau, khi đã lên đến đỉnh cao của sự nghiệp HLV, ông cũng nên ý thức được rằng không thể thay quá nửa đội hình chính và thắng được một CLB không hề yếu tại La Liga.

Martino vẫn còn nhiều thời gian. Nếu như các lãnh đạo Barca đủ kiên nhẫn.