Thời gian gần đây, Tottenham thường chơi với sơ đồ 4-4-2 kim cương trong các trận đấu lớn và chơi khá ổn. Nhưng ở trận đấu với Liverpool, HLV Pochettino lại bất ngờ cho Tottenham nhập cuộc với sơ đồ 5-3-2 với bộ ba tiền vệ Moussa Sissoko, Dele Alli và Christian Eriksen. Hai tiền đạo là Harry Kane và Lucas Moura. Hai biên là khu vực hoạt động của các wingback, Kieran Trippier bên phải và Danny Rose bên trái.

Khi lựa chọn sơ đồ này, ý đồ của HLV Pochettino có lẽ là đánh sập bẫy pressing của Liverpool, vốn đã hoạt động cực kỳ hiệu quả trong trận lượt đi.

Khi Tottenham triển khai bóng, ngoài Sissoko là người chơi thấp nhất trong hàng tiền vệ, một trong hai tiền vệ trung tâm còn lại thường là Alli, sẽ lùi xuống hỗ trợ. Khi đó, họ sẽ kéo theo hai tiền vệ trung tâm của Liverpool. Điều đó cũng có nghĩa là tiền vệ trung tâm còn lại của Liverpool, thường là Jordan Henderson, sẽ bị đặt vào thế 1 đánh 2 nếu một trong hai tiền đạo của Tottenham lùi xuống. Với ba trung vệ, Tottenham có nhiều điểm chuyền bóng hơn, nên nếu luân chuyển bóng đủ nhanh, họ có thể thực hiện những đường chuyền xuyên tuyến đưa bóng tới thẳng khu vực trước mặt hàng thủ Liverpool.

Tuy nhiên, trong khi các cầu thủ Tottenham còn chưa thực hiện được ý đồ này của HLV, thì các cầu thủ Liverpool đã tìm ra vấn đề trong sơ đồ 5-3-2 và khai thác triệt để. Vấn đề đó chính là khoảng trống ở hai biên, ngay trước mặt các wingback. Do ba tiền vệ là không đủ để quán xuyến cả bề ngang sân, nên thường thì các wingback chính là những người có trách nhiệm lấp vào khoảng trống này. Tuy nhiên, các tiền đạo của Liverpool đã rất tinh quái khi thường đứng vào vị trí giữa wingback và trung vệ lệch của Tottenham (ví dụ Salah sẽ đứng giữa Rose và Vertonghen), khiến họ không dám dâng lên. Người ta gọi đó là kỹ thuật “ghim” hàng phòng ngự đối thủ (ảnh 2).

Khi các tiền đạo đã “ghim” được các hậu vệ đối phương, hai hậu vệ biên của Liverpool là Alex-Arnorld và Robertson có rất nhiều khoảng trống để hoạt động, nhất là sau những pha chuyển hướng nhanh từ các tiền vệ trung tâm (khi đó các tiền vệ của Tottenham còn chưa kịp di chuyển). Từ một pha chuyển hướng như thế, bóng được đưa tới chân của Robertson ở vị trí cực kỳ trống trải bên cánh trái. Cầu thủ người Scotland có đủ thời gian khống chế, đẩy bóng vào vị trí tốt và ngắm nghía kỹ càng trước khi tung ra quả tạt hoàn hảo cho Roberto Firmino đánh đầu mở tỷ số.

Từ cuối hiệp 1, HLV Pochettino, người trận này ngồi trên khán đài do bị treo quyền chỉ đạo, đã có những điều chỉnh để xử lý vấn đề khoảng trống ở hai cánh. Đầu tiên ông yêu cầu Lucas Moura chơi thấp hơn khi Tottenham không có bóng, để tạo thành sơ đồ 5-4-1. Sơ đồ này giúp phòng ngự ở biên tốt hơn, tuy nhiên lớp phòng ngự đầu tiên (chỉ có Kane) lại bị vượt qua quá dễ dàng. Nên HLV Pochettino tiếp tục điều chỉnh bằng đẩy Rose lên chơi như một tiền vệ trái, Vertonghen ra đá hậu vệ trái, nghĩa là đưa Tottenham trở về sơ đồ 4 hậu vệ.

Bắt đầu từ thời điểm đó, Tottenham đã lấy lại được thế trận. Từ phút 46 cho tới phút 69, thời điểm Moura ghi bàn gỡ hòa, Tottenham kiểm soát bóng tới gần 74%. Nhờ kiểm soát bóng tốt, Tottenham đẩy được đội hình Liverpool xuống thấp hơn, từ đó hạn chế được tầm ảnh hưởng của hai hậu vệ biên của họ trên mặt trận tấn công. Sự khác biệt thể hiện rõ nhất qua số pha chạm bóng trên phần sân của đối phương của hai hậu vệ biên của The Kop là Alex-Arnorld và Robertson. Nếu trong hiệp 1, bộ đôi này chạm bóng tới 52 lần ở bên phần sân của Tottenham. Thì trong thời gian từ phút 46 tới phút 69, họ chỉ cùng nhau chạm bóng có 14 lần ở phần sân của đối thủ.

Mấu chốt không hẳn là việc Tottenham chuyển sang 4-2-3-1 (hay 4-4-2 tùy thời điểm), mà là sự linh hoạt họ có được trong sơ đồ này. Trừ các cầu thủ ở hàng thủ, những cầu thủ còn lại của Spurs gần như không cố định ở một vị trí nào. Alli và Sissoko thay nhau dâng lên, Kane có nhiều lúc chơi như một tiền vệ, Eriksen lúc ở bên trái, lúc ở bên phải, trong khi Son với Moura thì không ngừng đổi chỗ. HLV Jurgen Klopp cố gắng kiểm soát tình hình bằng cách tung Fabinho vào sân và cho Liverpool chuyển sang sơ đồ 4-2-3-1. Nhưng ngay cả như thế thì Liverpool cũng không ngăn được Tottenham tạo được cơ hội (ít nhất là 3) từ những pha phản công nhanh.

Đáng kể nhất tất nhiên phải là cơ hội từ pha phản công ở phút 84. Sau một loạt những pha phối hợp một chạm rất nhanh, Sissoko và Son đã tạo được thế 2 đánh 1 với trung vệ Van Dijk của Liverpool. Cầu thủ người Hà Lan đã thể hiện được bản lĩnh và đẳng cấp khi ép được Sissoko phải dứt điểm và dứt điểm bằng chân trái là chân không thuận. Nhưng dù vậy thì Sissoko vẫn hoàn toàn có thể làm được tốt hơn là đưa bóng thẳng lên trời như thế. Và bi kịch đã tới khi chỉ ít phút sau đó, tới lượt thủ thành Hugo Lloris phạm phải sai lầm chết người, biếu không cho Liverpool một bàn thắng.

Tiếc cho HLV Pochettino. Ở Anfield, ông đã thể hiện được khả năng đọc tình huống và xoay chuyển thế trận tuyệt vời. Nếu các học trò không “tự bắn” vào chân mình, Tottenham có thể đã được ra về với một chiến thắng. Và Poche sẽ không phải chịu nhiều búa rìu dư luận như bây giờ.