Makelele đã khoác áo ĐTQG từ năm 1995. Vậy, anh đứng đâu khi “thế hệ vàng” của Les Bleus lập kỷ lục là đội đầu tiên vô địch EURO (2000) khi đang giữ ngôi vô địch World Cup (1998)? Câu trả lời: khi ấy, Makelele... chỉ là khán giả.
Ở độ tuổi mà trên lý thuyết là rực rỡ nhất về mặt phong độ trong đời cầu thủ (25-27), Makelele vẫn không được các HLV khác nhau (Aime Jacquet, Roger Lemerre) gọi vào đội tuyển Pháp tham dự World Cup 1998 hoặc EURO 2000. Anh dự World Cup 2002, nhưng chỉ xuất hiện ở trận cuối cùng của vòng bảng, khi Pháp đã bị đẩy đến bờ vực.
Les Bleus thua Đan Mạch và lập tức về nước, ngay sau trận đấu đầu tiên của Makelele ở một giải lớn. Pháp thua Hy Lạp tại EURO 2004. Mãi đến World Cup 2006, Makelele mới lần đầu tiên có một giải đấu “ngon lành” - cùng đội tuyển Pháp lọt vào chung kết. Nhưng rồi, anh lại thất bại ở EURO 2008 và chia tay ĐTQG.
Tóm lại là... cũng bình thường. “Nhức nhối” ở chỗ, người ta đã dùng cái tên Makelele để định nghĩa về một vai trò trong bóng đá hiện đại. Makelele là “một trong những cầu thủ vĩ đại nhất lịch sử ở vị trí mà anh đảm trách” (Wikipedia). Đấy là vị trí “tiền vệ trụ”? Không thật chính xác. Đấy là “vị trí/vai trò Makelele”.
Ở vị trí tiền vệ trụ, Makelele chơi và tỏa sáng theo cách riêng của mình - tức không hoàn toàn giống như những gì giới chuyên môn đã mặc định trước đó về vị trí tiền vệ trụ. Makelele “cải biên” vị trí và vai trò ấy, nên người ta mới phải đặt ra một cái tên mới, theo tên của anh.
Đấy cũng chính là vị trí và vai trò của N’Golo Kante, trong đội hình Chelsea vô địch Premier League 2017. Cả hai danh hiệu cầu thủ hay nhất mùa bóng của PFA và FWA đều được trao cho Kante. Trước khi có anh, Chelsea chỉ đứng thứ 10, trong khi Kante vô địch với Leicester. Có anh, Chelsea lên ngôi trong khi Leicester lại rớt xuống vị trí số 12. Đấy mới là những khác biệt mấu chốt nói lên tầm quan trọng của Kante - chứ chỉ bàn về sự xuất sắc thì Chelsea còn có Eden Hazard và rất nhiều ngôi sao khác.
Kante tỏa sáng và đóng vai trò quyết định ở hai môi trường rất khác nhau là Lecester và Chelsea (anh đi vào lịch sử với tư cách cầu thủ đầu tiên vô địch Premier League hai năm liên tiếp, cùng hai đội bóng khác nhau). Ở một góc độ nào đó, Kante còn hay hơn cả Makelele - người đã định nghĩa lại vai trò của anh trong bóng đá hiện đại.
Môi trường bóng đá mà Makelele tỏa sáng chỉ là môi trường CLB - với các danh hiệu vô địch Ligue 1, La Liga, Premier League và Champions League. Thứ bóng đá diễn ra quanh năm ở tầm CLB và thứ bóng đá của các ĐTQG ở World Cup, EURO là khác hẳn nhau. Như đã nêu trên, Makelele không bao giờ là một tượng đài, cũng chẳng để lại điều gì lớn lao, trong 71 lần khoác áo đội tuyển Pháp.
Bây giờ, khi các đội mạnh ở Premier League đồng loạt rà soát vị trí tiền vệ trụ (mua sắm, thay đổi), cái nhìn trên bề mặt cho thấy đấy là ảnh hưởng rõ rệt từ thành công của Kante. Có thể rập khuôn cách chơi của Chelsea và Kante hay không, đấy lại là chuyện rất khác. Không phải ngôi sao nào cũng có thể tỏa sáng trong những môi trường khác nhau như Kante. Makelele cũng không được. Ngược lại, Pháp vẫn vô địch từ World Cup đến Euro khi không quá đề cao vai trò tiền vệ trụ.
Trước Kante, chỉ có 2 tiền vệ trụ từng đoạt giải cầu thủ hay nhất Premier League của PFA. Đó là Roy Keane (M.U, năm 2000) và Steven Gerrard (Liverpool, 2006). Họ đều chỉ thành công trong môi trường riêng của mình.
