KIÊU HÃNH LÀM NÊN PHẨM CHẤT CỦA JOSE MOURINHO

Không có nhiều người có thể làm được như Mourinho. Họ không tự ví mình vĩ đại hơn cả Chúa, không được gọi là Người Đặc Biệt, không bị còng tay bịt miệng trong ống kính máy ảnh, không bị cả thế giới truyền thông tấn công, không vô địch ở tất cả các giải đấu họ từng xuất hiện.

Đám đông HLV đó cũng không có khả năng khiến thế giới bị chia rẽ, không trở thành kẻ hợm hĩnh vô học nhất thế giới hoặc HLV kính yêu muôn đời… Không bao giờ có ai làm được như Jose Mourinho đã làm, chỉ trong vòng từ năm 2000 đến giờ.

Sinh vào ngày 26 tháng Một năm 1963, cầm tinh con Mèo Vàng (Quý Mão), Mourinho có đủ mọi tính cách của loài mèo như tinh ranh, khôn khéo, kiêu hãnh, ngạo mạn, giỏi giang, ứng biến cực tốt và sống dai như một con mèo có 9 mạng sống. 

Gần như không ai biết đến Jose Mourinho, một công dân của vùng Setubal, Bồ Đào Nha. Ông là một cầu thủ vô danh, là con trai của một HLV tép riu - người đã bị CLB đuổi việc vào đúng bữa tiệc Giáng Sinh - không hề được thế giới bóng đá biết đến cho đến khi trở thành thông ngôn cho HLV Bobby Robson ở 3 CLB Sporting CP, Porto và đặc biệt ở Barcelona

Jose Mourinho từng bị xem thường vì chỉ là một gã phiên dịch xoàng xĩnh. Nhưng đó chỉ là chức danh vỏ bọc cho một chiến lược gia tài năng. Ông xuất sắc từ việc khuyên bảo ngôi sao, đến nghiên cứu đối thủ, mổ băng hình. Với xuất phát điểm là một... giáo viên thể dục, không ai vươn tới đỉnh cao bóng đá được như Jose Mourinho.

Chính vì thế, sự kiêu ngạo ngập tràn trong thần thái của Mourinho. Yếu tố này có trước cả chức vô địch Champions League cùng Porto; trước cả khi trở thành Người Đặc Biệt ở Chelsea; trước cả khi là HLV đầu tiên dẫn dắt Inter Milan giành cú ăn ba; trước cả khi trở thành cái rốn của vũ trụ ở cương vị HLV trưởng Real Madrid, trước cả khi dẫn dắt Man United; trước cả khi huấn luyện Tottenham Hotspur trở thành đội bóng xuất sắc nhất thành phố London vào thời điểm này.

Chính sự kiêu ngạo ấy sau này đã làm nên thành công rực rỡ ở những nơi ông đi qua. Ngay ở vai trò thông ngôn cho sếp bự Bobby Robson, chàng trai Mourinho khi đó mới ngoài 30 tuổi, cũng đã tự ngạo mạn không cho rằng mình chỉ là một tay phiên dịch, mà có thể làm được nhiều hơn thế. 

Ở thời điểm thày trò Mourinho đến, Barcelona mới sa thải "Thánh" Johan Cruyff, người trong 8 năm đã dẫn dắt đội bóng xứ Catalonia vô địch La Liga 4 lần, cùng chiếc cúp châu Âu đầu tiên năm 1992. Với vị thế như vậy, Barca tỏ ra rất khó chịu với tay thông ngôn của tân HLV bởi hắn ta không những láo mà còn rất láo. 

Một thành viên trong BLĐ Barca thời đó kể lại: “Chưa thấy tay thông ngôn nào láo và ngạo mạn như Jose Mourinho. Hắn ta không chỉ phiên dịch lời Robson nói, mà còn thêm cả quan điểm của mình vào nữa. Hắn dám nhét chữ vào mồm HLV một cách tự nhiên, thậm chí còn cãi nhau với báo chí để bảo vệ HLV”.

Nghe thì đúng là láo, nhưng đã là gì so với chuyện Mourinho còn đặt tên cho một con chó của mình là Gullit. Đấy là ai, là Ruud Gullit huyền thoại của thế hệ Hà Lan vô địch EURO 1988, là tượng đài của AC Milan, là cầu thủ ngôi sao kiêm HLV ngôi sao của Chelsea chứ ai. 

Song Robson lại rất hài lòng với tay thông ngôn của mình, bởi ông biết, tại sao Mourinho dám ngạo mạn thêm chữ, thêm từ vào lời của mình. Ngoài khả năng ngôn ngữ siêu việt, Mourinho còn rất am hiểu bóng đá, có kiến thức về môn thể thao này đáng nể và luôn làm mọi thứ vì lợi ích của mình.

ĐẦU ÓC BÓNG ĐÁ BẨM SINH

Ngày còn ở Sporting, Robson đã bắt đầu nhờ Mourinho do thám đối thủ. Những gì Mourinho mang về khiến ông phải sững người. "Cậu ấy trở về, trao cho tôi một tập hồ sơ chuẩn không phải chỉnh" Robson chia sẻ hồi năm 2005. "Nội dung tốt đúng như những gì tôi mong đợi. Cậu ấy mới ngoài 30 tuổi, chưa từng làm HLV hay cầu thủ chuyên nghiệp mà lại có thể mang về bản báo cáo xuất sắc như thế".

Tại sao Mourinho có thể làm trinh sát xuất sắc như thế ở tuổi 30? Bởi ông đã làm công việc đó hơn 1 thập niên. Từ khi mới 14 tuổi, Mourinho đã làm do thám hộ ông bố. Khi 15 tuổi, Mourinho bị bố nhận xét ông sẽ không bao giờ kiếm được tiền nhờ bóng đá. Đáp lại, Mourinho tuyên bố sẽ trở thành huấn luyện viên.

Ở tuổi 23, Mourinho bắt đầu đi học vài khóa huấn luyện, thậm chí là theo học của FA lẫn LĐBĐ Scotland. Cựu HLV ĐT Scotland Andy Roxburgh có ảnh hưởng rất lớn thời đó, đặc biệt trong việc tổ chức tập luyện và kỹ thuật cần nâng cao trong các bài tập.

Chính nhờ thế, tại Barcelona, Pep Guardiola khi đó đang là tiền vệ ngôi sao, đã tìm thấy ở Mourinho những phẩm chất của một kẻ tri kỷ, nhất là ở kỹ năng lãnh đạo. Cả hai thường ngồi hàng giờ bên nhau trò chuyện về chiến thuật bóng đá. Họ nói chuyện cả bằng tiếng Tây Ban Nha lẫn Catalonia. 

Sau một năm, HLV Robson bị sa thải, nhưng Mourinho vẫn được giữ lại tại Barcelona để làm trợ lý cho tân HLV Louis Van Gaal. Ông được tin tưởng giao cho nhiệm vụ trinh sát các đối thủ lớn. Van Gaal cũng muốn Mourinho ngồi trên khán đài hơn là ở khu vực huấn luyện. Ở vị trí đó, Mourinho sẽ báo cáo cho Van Gaal vào giờ nghỉ để rồi vị HLV người Hà Lan chuyển lời đến toàn đội. 

Có thể nói, đến thời điểm này, Mourinho đã hoàn toàn thoát khỏi vỏ bọc thông ngôn để chính thức tham gia vào bóng đá một cách sâu rộng hơn. Ông thông minh, đầy tham vọng và có tính cách mạnh mẽ. Hơn hết, ông có đủ phẩm chất để trở thành một HLV xuất sắc nhất thế giới. 

Cơ hội đó đã đến khi ông thay thế Jupp Heynckes để trở thành HLV của CLB Benfica vào giữa tháng 9/2000. Một ngôi sao mới đã xuất hiện trên bầu trời huấn luyện. Những vinh quang dần trải dài dưới gót chân của Jose Mourinho tại Porto, Chelsea, Inter Milan, Real Madrid, Man United và Totteham…

BẬC THÀY VỀ NGHỆ THUẬT HẮC ÁM

Không thể phủ nhận, Jose Mourinho cũng chính là HLV đứng trong Top 10 chiến lược gia bị thù ghét nhất mọi thời đại. Lối chơi phản bóng đá, đi ngược lại mọi nguyên tắc của người yêu bóng đá đẹp khiến ông trở thành "ác quỷ" trong mắt NHM bóng đá toàn cầu.

Ở mọi giải đấu, Mourinho được mặc định phân vai phản diện chính trong cuộc đối đầu Thiện - Ác. Nhưng cái xấu của Mourinho nhiều khi lại là vũ khí để cân bằng sức mạnh với những vai chính chính diện. Ông cần đến mưu mẹo và nghệ thuật hắc ám để chiến đấu và giành chiến thắng.

Bóng đá có đủ các nhân vật và bối cảnh như một bộ phim đầy sống động: Người hùng, kẻ ác, kẻ nổi loạn, đám sống ngoài vòng pháp luật, phù thủy, gã hề, kẻ ngốc, ẩn sĩ, kẻ khôn ngoan, vua, chiến binh, đủ mọi loại người. Giữa các hình mẫu nhân vật ấy, Mourinho chính là hình tượng điển hình nhất cho một kẻ ác.

Từ lâu, Mourinho đã luôn thể hiện quan điểm về một lối chơi phản bóng đá, phá bỏ hết mọi giá trị của bóng đá đẹp. Chân lý "cầm bóng nhiều hơn sẽ giành quyền chủ động" bị ông lật ngược thành "cầm bóng càng ít, càng ít mắc sai lầm hơn". Khi mọi CLB chạy theo lối chơi kiểm soát bóng, Mourinho nhường quyền kiểm soát cho đối phương để tận dụng sơ hở.

Các đội bóng thường vào trận với tâm lý quyết thắng, còn Mourinho chủ trương "không thua trước đã". Ông quan niệm phải giành 1 điểm trước, sau đó mới nghĩ đến chuyện ghi bàn. Triết lý của Mourinho phản bóng đá, nhưng không hề phản khoa học. Nếu không tại sao ông có thể đem về 25 danh hiệu lớn nhỏ, trong đó có 8 chức VĐQG, 2 Cúp Bạc Champions League…

Điều gì đã hình thành nên cái ác trong con người Jose Mourinho? Đó có thể là cú điện thoại sa thải ông bố đúng vào ngày Giáng sinh, khi Mourinho mới 10 tuổi. Thêm vào đó, Mourinho không có tài năng bóng đá bẩm sinh như Pep Guardiola. Thứ ông có là năng lực huấn luyện tự học trong quá trình là chân sai vặt cho các HVL khác. 

Xuất thân của Mourinho không khác gì các nhân vật phản diện trong điện ảnh Hollywood. Họ bị dồn ép đến đường cùng, bị khinh rẻ, nhưng vẫn khát khao vươn tới đỉnh cao quyền lực. Những kẻ có tài năng thiên phú dùng tài năng đó để đường đường chính chính vươn lên. Mourinho không có, thế nên ông phải dùng tới mưu mẹo, thậm chí thủ đoạn.

Cái ác của Mourinho tồn tại như một lẽ dĩ nhiên, bởi đó là động lực giúp bóng đá phát triển. Khi Barcelona của Pep Guardiola vươn tới đỉnh cao bằng lối chơi tiki-taka, chính Mourinho đã khắc chế bằng đội hình tranh cướp bóng 1 kèm 1 từng người trên sân. Chiến công của ông với Inter Milan là bằng chứng cho thấy Barca không phải đội bất khả chiến bại.

Sự tồn tại của những nhân vật hắc ám như Jose Mourinho là tất yếu và không thể thiếu trong thế giới bóng đá. Ông mang đến mặt tương phản của bộ môn này, những mảng màu không hề mang sắc hồng. Nhờ những người như Mourinho, bóng đá mới trở nên thú vị hơn bởi những cuộc đối đầu giữa Thiện và Ác.