Ferguson không phải là HLV bóng đá thuần túy. Ông là một nhà lãnh đạo bẩm sinh. Khi Gary Neville trở thành HLV trưởng Valencia, Sir Alex gửi lời chúc mừng như sau: “Gary có nhiều phẩm chất để thành công trong công tác quản lý. Kỹ năng lãnh đạo của cậu ấy rất tốt, cậu ấy chân thành, chuyên cần và không ngại đưa ra những quyết định lớn. Đấy là phẩm chất sống còn khi lãnh đạo”.

Ferguson nói đến từ “lãnh đạo” những hai lần trong một câu chỉ vài chục chữ. Với ông, bóng đá là lãnh đạo (leading) chứ không phải huấn luyện (training). Ông là một nhà lãnh đạo (leader) chứ không phải là một HLV (coach). Những nhân vật kiệt xuất trong kinh doanh vẫn bỏ thời gian nghe Sir Alex diễn thuyết. Đại học Harvard mời Ferguson thỉnh giảng về kỹ năng quản lý nhân sự, chứ họ đâu có quan tâm đến bóng đá. Cuốn sách mới nhất của ông cũng có tên gọi là “Lãnh đạo” (Leading).

Bạn thấy đó, dưới tay Ferguson có bao nhiêu học trò, nhưng đâu có ai trở thành HLV giỏi. Gordon Strachan và Alex McLeish có giành vài danh hiệu, nhưng cũng chỉ là ở Scotland. Ole Gunnar Solskjaer khởi nghiệp khá tốt ở Na Uy, nhưng thất bại nặng nề khi sang Anh. Steve McClaren là thảm họa ở đội tuyển Anh dù ông từng giành Cúp Liên đoàn. Laurent Blanc cùng PSG vô địch Ligue 1, nhưng đội hình hùng mạnh cỡ đó thì không vô địch cũng là quá dở. Còn lại, đa số những cựu cầu thủ M.U ra làm HLV đều thành thảm họa.

Trong khi đó, Barcelona lại tạo ra một loạt những HLV danh tiếng. Tứ kết Champions League năm ngoái, hết phân nửa HLV là có gốc gác Barca: Pep Guardiola, Luis Enrique, Julen Lopetegui và Laurent Blanc, đồng đội của nhau mùa 1996/97. Trong 27 cầu thủ của Barca mùa ấy, 21 người trở thành HLV trưởng hoặc giám đốc thể thao. Ngay cả phiên dịch Mourinho cũng trở thành HLV kiệt xuất. Đối chiếu với M.U cùng kỳ mùa bóng, chỉ 8 người chuyển sang làm HLV. Trong đó chỉ có 3 cái tên - Roy Keane, Solskjaer và Ryan Giggs - là từng làm việc tại Premier League, và chưa có ai làm việc ở Champions League.

Không khó giải thích việc ấy. Barca dạy cầu thủ triết lý bóng đá và chiến thuật. Ferguson dạy họ thái độ nhiều hơn. Ông là một nhà diễn thuyết, một nhà tâm lý hơn là một HLV. Ông chưa bao giờ đề ra cách chơi mới, ông không phải mẫu người mê mẩn chiến thuật như Johan Cruyff hay Louis van Gaal.

Thay vào đó, Sir Alex đạt đến độ xuất chúng về chính trị và tâm lý. Đấy là lý do ông trụ 27 năm ở M.U trong khi thời gian dài nhất của Cruyff và Van Gaal ở một CLB chỉ là 8 và 6 năm. Các vấn đề về kỹ - chiến thuật, ông giao cho Carlos Queiroz và Rene Meulensteen.

Trong 2 cuốn hồi ký, Ferguson nói rất ít về chiến thuật. Trong cuốn sách mới nhất mang tên “Lãnh đạo”, ông thậm chí chả buồn nói về bóng đá. Thật khó có thể tưởng tượng ra việc Pep Guardiola hay Jose Mourinho viết một quyển sách kiểu như thế. Với họ, chiến thuật là yếu tố sống còn của nghề cầm quân.

Chiếu theo quan điểm của Ferguson, Pep còn thiếu nhiều kỹ năng để trở thành một nhà cầm quân hàng đầu. Ông mang sự đam mê công việc đến sân tập, nhưng ông không có cái kiên nhẫn trong việc tạo dựng thương hiệu, tạo dựng đế chế như Sir Alex. Khi Pep rời Barcelona, Sir Alex rất sốc. Ông đã hỏi: “Sao không tiếp tục ở lại, tiếp tục chiến thắng, tiếp tục xây dựng?”. Nhưng Pep chưa hề thích xây dựng. Ông chỉ thích bóng đá thuần túy.

Thế nên khi chọn HLV một lần nữa, Ban lãnh đạo M.U phải hiểu rõ là họ sẽ phải thay đổi tư duy đầu tiên. Tìm tân HLV cho M.U thì có thể được, tìm người thay Sir Alex thì không. Nhân vật ấy đơn giản là KHÔNG THỂ THAY THẾ!