Tôi có thói quen theo dõi phản ứng của nhân vật thể thao trong khoảnh khắc đạt đỉnh vinh quang, để xem họ thật sự nghĩ gì. Chỉ vài giây nhưng việc này đặc biệt phát huy hiệu quả với bóng đá, lĩnh vực đủ khắc nghiệt để người chiến thắng bột phát mọi xúc cảm.
Và tôi thấy bất ngờ khi Pep Guardiola không vui vẻ gì trong khoảnh khắc giành chức vô địch Premier League mùa này cùng Man City. Ông quay sang bắt tay trọng tài bàn trước khi đi vào đường hầm. Pep không cười. Máy quay truyền hình dường như cũng không lường được phản ứng này khi khựng lại. Nếu tách khỏi bối cảnh hỗn loạn dưới sân, người ta có quyền tin đây chỉ là một chiến thắng bình thường của Man City.
Thật lạ. Vì điều này chưa bao giờ diễn ra suốt 5 chức vô địch Premier League trước đó của Man City dưới thời Pep. Trong cả hai lần kéo cuộc đua vô địch tới vòng cuối cùng (trước Liverpool), nhà cầm quân người Tây Ban Nha đều ôm chầm các trợ lý vào giây phút biết mình trở thành nhà vua. Ngay cả trong thời điểm biết mình vô địch khi đối thủ cạnh tranh trực tiếp thất trận, cảm xúc của Pep cũng tích cực: Ông xúc động, vui ra mặt, và không thiếu những cái ôm học trò dù không ở trên sân cỏ.
Những gì Pep chia sẻ trong phòng họp báo sau đó lý giải hành động kỳ lạ này. Ông nói: “Thực tế là tôi đang ở gần việc rời đi hơn là ở lại. Chúng tôi đã nói chuyện với CLB, và cảm giác của tôi là bây giờ tôi muốn ở lại. Tôi sẽ tiếp tục dẫn dắt Man City mùa tới và rồi sẽ bàn tiếp tương lai. Nhưng sau tám hoặc chín năm, chúng tôi phải xem xét.
Đội vẫn thắng và chơi tốt với những cầu thủ mới. Đầu mùa, tôi nghĩ chưa CLB nào vô địch Premier League bốn lần liên tiếp và muốn cùng Man City thử làm điều đó. Giờ việc đó thành hiện thực, và tôi không biết chính xác động lực tiếp theo là gì, vì rất khó tìm ra khi đã hoàn thành mục tiêu”.
Động lực đang trở thành vấn đề với Pep sau khi ông chinh phục được mọi thứ tại Anh. Đấy là sự thật. Trước khi Pep tới Man City vào mùa hè 2016, thế giới bóng đá nghi hoặc ông không thể thành công tại Premier League. Có hai nguyên nhân lớn được nhắc đi nhắc lại. Một: Premier League đề cao thể lực, khắc nghiệt và khác biệt hoàn toàn so với La Liga và Bundesliga. Hai: Pep không có Lionel Messi.
Giờ thì không còn ai hoài nghi nổi Pep nữa. Không cần Messi, ông vẫn chinh phục hoàn toàn nước Anh khi cùng Man City giành cú ăn ba mùa trước. Nhà cầm quân từng bị coi “ăn hôi” vinh quang Messi tại Barca đã vô địch Premier League 6 lần trong 7 năm qua, trong đó có 4 lần liên tiếp từ 2021-2024, một kỷ lục chưa từng xuất hiện trong lịch sử hơn 150 năm của quê hương bóng đá. Pep có lý khi thấy không còn gì đáng để chinh phục tại nước Anh nữa.
Trải nghiệm về việc “cạn kiệt năng lượng” (như Klopp) hay “hết mục tiêu” (như Pep) thực tế rất khó tránh với các cá nhân làm việc trong môi trường cường độ cao và đào thải nhanh như bóng đá. Trong lý thuyết xã hội học tổ chức, việc nhân sự rơi vào tình trạng này là không thể tránh khỏi, bất kể tài năng, xuất phát điểm hay tham vọng.
Giải pháp cơ bản là “tái tạo năng lượng” thông qua thay đổi. Những doanh nghiệp thông thường sẽ đẩy nhân sự sang vị trí mới trong cùng cơ cấu tổ chức, nhằm tạo động lực chinh phục thử thách. Nếu nhân sự không thay đổi, hai bên chấp nhận chia tay không lấn cấn. Ngược lại, nếu nhân sự tiếp tục duy trì được tiêu chuẩn làm việc ở lĩnh vực mới và tìm thấy lại động lực, tổ chức coi như giữ chân được người tài, và có thêm lựa chọn.
Hẳn nhiên chuyện này không khả dĩ với nghề nghiệp đặc thù như HLV bóng đá. Lựa chọn phổ biến nhất ở tình huống này trong bóng đá là ra đi, như Juergen Klopp đã làm, và như Pep dường như chuẩn bị làm.
Đứng trên góc nhìn này, việc Man City vô địch 4 năm liên tục rõ ràng không phải điều tốt với bóng đá Anh nói chung và Premier League nói riêng. HLV giỏi nhất của giải đấu đang thật sự nghĩ về chuyện ra đi vì thiếu động lực do vô địch quá nhiều. HLV giỏi nhì thì đã đi vì kiệt sức sau quá nhiều năm bám đuổi.
Nếu Pep rời Premier League, đấy sẽ là tổn thất lớn với giải đấu số một nước Anh, cả trên khía cạnh chuyên môn lẫn tầm ảnh hưởng. Đáng bàn nhất: Man City dường như sẽ không thể đảo ngược quyết định này.
