Ngoài Pep Guardiola và Jose Mourinho là 4 ngôi sao cự phách khác trong Top 6: Juergen Klopp, Mauricio Pochettino, Antonio Conte, Arsene Wenger. Và tất nhiên, phải kể thêm những danh sư ít ra đều đã có lúc được khen là giỏi, như Ronald Koeman, Claudio Ranieri, Sam Allardyce, Slaven Bilic... Thậm chí ngay cả Paul Clement, Eddie Howe, Sean Dyche dù ít được khen hoặc không nổi tiếng cũng lọt vào danh sách đề cử cho giải thưởng “HLV xuất sắc của mùa bóng”.
Đau cho số đông trong các nhân vật vừa nêu. Có thể họ đều giỏi (tại sao không?), nhưng không thể có chuyện tất cả đều thành công. Khác với khái niệm “HLV giỏi”, chỉ cần nhìn vào thành tích cụ thể sẽ nói được ngay, đâu là “HLV thành công”.
Thành tích cụ thể là yếu tố phản ánh rõ nhất cái giỏi của HLV. Dẫn đến thành tích cụ thể lại là hàng loạt yếu tố quan trọng trong nghề huấn luyện như khả năng dùng người, sự am hiểu và khả năng vận dụng chiến thuật, cách quản lý đội bóng... Mỗi người có một phương pháp làm việc. Nhưng tóm lại, họ cứ làm sao để có kết quả tốt trong các yếu tố vừa nêu, thế là giỏi!
Trong vài trận đấu cụ thể, chỉ cần chọn đúng chiến thuật thích hợp, điều chỉnh hợp lý khi cần, biết cách động viên sao cho cầu thủ chơi đúng phong độ, là đã có thể thành công, với kết quả tốt đẹp để chứng minh thực tài. HLV Craig Shakespeare làm được như thế để cứu Leicester thoát cảnh rớt hạng. Nhưng muốn có hẳn kết quả tốt đẹp trong cả mùa bóng, người ta phải kết hợp cả sự am tường các hệ thống đấu pháp với cách quản lý đội bóng và tài nhìn người. Việc của Conte cao cấp hơn hẳn so với Shakespeare. Thành tích của Chelsea cũng cao cấp hơn.
Nhưng nhà vô địch Chelsea liệu đã là “thương hiệu lớn” trong bóng đá đỉnh cao? Dĩ nhiên là chưa. Chelsea chưa có những đường nét riêng đặc sắc, chưa có tư thế của ứng cử viên vô địch trong mọi giải đấu cao cấp, chưa thể hiện được sự đe dọa ở tầm châu lục. Nếu chức vô địch Premier League nói lên rằng Conte là HLV giỏi, thì những cái thiếu vừa nêu lại cho thấy Conte rút cuộc vẫn chưa phải là một tượng đài về huấn luyện.
Chúng ta đang nói về thương hiệu, về tầm ảnh hưởng to lớn của nhà cầm quân. Muốn đạt đến đẳng cấp này, HLV phải vượt qua cái giỏi thông thường về chiến thuật hoặc cách dùng người. HLV lớn phải là HLV có hẳn một triết lý riêng. Ví dụ hiển nhiên: Pep Guardiola là HLV như thế - dù ông vừa kết thúc một mùa bóng thảm hại, đáng bị cho là HLV... không giỏi, theo cách phân tích thông thường.
Không riêng gì Pep. Mourinho, Wenger hoặc Klopp đều là những người huấn luyện chủ yếu bằng triết lý. Với họ, triết lý quan trọng hơn cả chiến thuật. Với những triết lý khác nhau, người ta có hẳn những... thế giới bóng đá khác nhau. Trong thế giới bóng đá của Pep, thủ môn phải biết “chơi bóng”. Trong thế giới bóng đá của Klopp, cứ phải chạy khỏe hơn, nhanh hơn, nhiều hơn đối thủ, trước khi so đọ về bóng đá. Trong thế giới bóng đá của Mourinho, giữ bóng càng ít thì sẽ càng ít mất bóng.
Mẫu HLV như thế, khi đã thành công thì tha hồ tận hưởng lời khen của cả thế giới. Vì họ giới thiệu một thứ bóng đá cao cấp, riêng biệt, đáng gọi là “chính hiệu”. Khổ nỗi, có triết lý riêng lại chưa chắc là HLV lớn. Khi mọi chuyện không như mong muốn, họ sẽ trở thành... HLV tồi. Khi ấy, thiên hạ tha hồ mổ xẻ mà không sợ sai: họ thậm chí còn non tay về chiến thuật! Suy cho cùng cũng chỉ là chuyện trèo cao té đau thôi. Mẫu HLV như Pep hoặc Mourinho, hễ đã không thành công thì...
