Được một người giới thiệu, chúng tôi tìm đến nhà ông Nguyễn Văn Trung. Nếu không nghe thấy ông cất giọng bằng tiếng Việt, chúng tôi sẽ không thể nhận ra người đàn ông trong bộ váy trang phục truyền thống của Myanmar là “đồng hương”. Ông cho biết, chỉ khi gặp người Việt, ông mới xưng là Nguyễn Văn Trung. Còn với người Myanmar, ông chỉ được biết đến với tên gọi U Sai Sam Tip. 

Theo ông Trung, bố mẹ của ông di cư sang Chiang Tung, bang  Shan, Myanmar vào năm 1941. Dù gia đình đối mặt với nhiều khó khăn nhưng ông vẫn được ăn học tử tế. Sam Tip còn bật mí, ông từng là một trong hai sinh viên giỏi nhất của Chiang Tung. Đến tuổi trưởng thành, người đàn ông sinh năm 1943 này kết hôn với bà Nang Khin Lin, một phụ nữ bản địa, và họ sinh được 3 con, 2 trai 1 gái. Hiện tại, cả 3 người con đã tốt nghiệp đại học, có công việc ổn định và thu nhập khá. 

Sống từ nhỏ trong một môi trường rất ít người Việt, nên tiếng mẹ đẻ dần trở nên xa lạ với người đàn ông này. Ông bảo, phải đến khi rời Chiang Tung lên Yangon sinh sống với con cái cách đây 11 năm, “dòng máu Việt” trong ông mới được khơi dậy. Cũng từ đó, ông nối  được liên lạc với một số bà con họ hàng ở Việt Nam qua sự giúp đỡ của Đại sứ quán. Và cũng vào cái tuổi “ngũ tuần”,  ông mới lại được bập bẹ… tiếng Việt. Giờ thì ông Trung đã có thể nói tiếng mẹ đẻ khá sõi.

“Cách đây 1 năm, số người Việt ở Yangon có khoảng 100 người. Nhưng đến bây giờ, theo thống kê chính thức thì có khoảng 400 người Việt Nam đang sống và làm việc tại đây. Đa số họ là đến làm ăn hoặc đi tu học tại trường đại học Phật giáo. Còn người Việt định cư ở đây rất ít”, ông Vũ Đức Trung-Bí thư thứ nhất phụ trách lãnh sự và cộng đồng của Đại sứ quán Việt Nam tại Myanmar, cho hay. Cũng qua thống kê, chỉ có khoảng 7 hộ (3-4 nhân khẩu/gia đình) đang sống ở Yangon, trong đó gia đình ông Nguyễn Văn Trung đã chiếm gần… một nửa (2 người con trai lấy vợ và ra ở riêng).  

Với con số ít ỏi lại ít có dịp giao lưu với người Việt Nam, nên rất ít Việt kiều tại Yangon nói được tiếng Việt. Ngay cả 3 người con của ông Nguyễn Văn Trung cũng “mù tịt”. Theo ông Vũ Đức Trung,  ngoài ông Nguyễn Văn Trung, chỉ có thêm 1 Việt kiều nữa ở Yangon có thể nói được tiếng mẹ đẻ.