Chờ bóng Telstar 18 lăn, mấy bằng hữu của tôi cùng quây quần ven sông Sài Gòn. Mọi người vui vẻ:
- Nếu đây là cuộc tranh tài bất ngờ hấp dẫn, Phanxipăng sẽ nhả ngọc phun châu chứ?
Chạm ly khai vị, tôi cười:
- Tạm lý luận văn học và thể dục thể thao tí xíu nhá. Thứ nhất, thế nào là tranh tài bất ngờ hấp dẫn? Phải kèo dưới thắng kèo trên, kết quả trái ngược hầu hết dự đoán, như trận mở đầu bảng F, Mexico bất ngờ thắng Đức 1 bàn trắng. Thứ nhì, bản thân “moa” thích làm thơ về một số (chứ không phải mọi) cuộc tranh tài bất ngờ hấp dẫn. Thứ ba, thơ là gì? Quá khứ, hiện tại lẫn tương lai, thơ là một trong những khái niệm mà vô số thư tịch, kể cả từ điển thuật ngữ văn học, cố gắng định nghĩa ngắn hoặc dài, luôn chẳng được nhiều người thỏa mãn; thế nhưng vẫn có cách (dẫu tương đối) nhằm khu biệt thơ với chẳng phải thơ. Lâu nay, biết bao báo đủ hệ (in, nói, hình, mạng) đăng thơ bóng đá, nhất là gặp mùa thi thố túc cầu tầm cỡ quốc tế và châu lục, chẳng hạn World Cup, EURO, Asian Cup… song thực chất thì sao? Trung thực nhận định rằng rất nhiều bài văn vần, ít bài thơ. Văn vần hoàn toàn chẳng phải đồ bỏ, nhưng khác thơ. Nghệ nhân đóng góp sản phẩm hữu ích cho xã hội, nhưng khác nghệ sĩ.
Mong các nhà quản lý cùng biên tập viên báo chí lẫn xuất bản nên sớm cân nhắc việc quá cần: phân loại tác giả và tác phẩm một cách chính xác. Lại thêm, thơ lễ hội nói chung, thể dục thể thao nói riêng, trong đó có bóng đá, chủ yếu vui nhộn, thì nghệ thuật sẵn bao phương thức, mà chư vị tiền bối như Hồ Xuân Hương, Nguyễn Khuyến, Huyện Nẻ tức Huyện Móm, Tú Xương, Tú Mỡ… cả Bút Tre, đã “tung chiêu”, đủ để hậu thế kế thừa, đổi mới, phát triển. Xin nhắc hai trong những tố chất của thơ: hàm súc và đa nghĩa.
- Đêm nay, dõi theo trận này, Phanxipăng “xuất khẩu thành thi” kiểu gì ạ?
- Tạm gọi bình luận kiểu 683.
- 683? Nghĩa ra sao?
- 68 đích thị lục bát. Chấm lửng tức 3 chấm (…) tắt hóa, gọn hóa thành 3. Vậy 683 là thể lục bát có xài chấm lửng.
Bóng lăn mới 3 phút, tiền đạo Yuya Osako của Nhật Bản dứt điểm, thủ môn Colombia là David Ospina đẩy bóng ra, tiền vệ Shinji Kagawa đá bồi, bóng chạm người Carlos Sanchez. Cho rằng Sanchez cố tình dùng tay cản bóng trong khu vực cấm, nên trọng tài Damir Skomina rút thẻ đỏ, truất quyền thi đấu của tiền vệ phòng ngự tuyển Colombia, cho Nhật hưởng quả đá phạt penalty. Từ chấm 11m, Kagawa dễ dàng mở tỉ số cho Nhật vào phút thứ 7.
Cả bàn nâng ly. Tôi nhập đề:
Hoan nghênh đội tuyển Jả-pằng,
Quật Cô-lõm-bõm vào săng để… vùi.
Mọi người cười rộ:
- Nghe trong âm điệu có phần… Bút Tre.
Dẫu chỉ 10 cầu thủ và bị thủng lưới trước, Colombia sẵn thế thượng phong vẫn tấn công dồn dập. Phút 38, tiền vệ Juan Quintero khéo sút sệt, thủ môn Eiji Kawashima gắng sức vồ bóng, song nhờ công nghệ goal-line, trọng tài xác định bóng đã vượt vạch vôi. Hòa 1 - 1.
Tôi lại nâng ly mời cả bàn, rồi đọc thêm:
Nam Mỹ sút vượt lằn vôi,
A ha, chơi bóng biết trồi biết… co.
Huynh đệ tỉ muội gật gù:
- Thành ngữ biết trồi biết trụt, nhờ lục bát vần bằng biến hóa thành biết trồi biết… co. Dấu ba chấm quả lợi hại.
Vào hiệp 2, Nhật Bản vươn lên, tăng cường kiểm soát bóng, chiếm lĩnh thế trận. Phút 73, từ quả phạt góc cánh trái của tiền vệ Kesuke Honda, tiền đạo Yuya Osako bật cao đánh đầu, ấn định tỉ số chiến thắng 2 - 1.
Tôi tiếp tục nâng ly với mọi người, đoạn đọc:
Nhờ giỏi Kà-rá-tề-đô,
Các sa-mù-rái thắng Cô… 2 bàn.
20h53, trận đấu kết thúc. Toàn bàn nhậu vừa cười sằng sặc vừa vỗ tay rôm rốp sau khi nghe tôi đọc trọn vẹn bài thơ bình luận kiểu 683 vừa ứng tác:
Hoan nghênh đội tuyển Jả-pằng,
Quật Cô-lõm-bõm vào săng để… vùi.
Nam Mỹ sút vượt lằn vôi,
A ha, chơi bóng biết trồi biết… co.
Bởi giỏi Kà-rá-tề-đô,
Các sa-mù-rái thắng Cô… 2 bàn.
Á Đông chứng tỏ rõ ràng:
Nhỏ bé mà sướng nhờ sang và… dài.
