"Chúng tôi muốn chơi với một trục. Đó là quyết định cần được thực hiện", Southgate chia sẻ trước thềm trận giao hữu cuối cùng của Tam sư trước thềm World Cup 2018 với Costa Rica.
"Bạn có thể chọn cầu thủ, hoặc là chọn sơ đồ rồi bố trí những người phù hợp nhất vào nó. Đó đều là những quyết định khó khăn. Cả Jordan Henderson và Eric Dier đều đóng góp quan trọng vào chiến dịch vòng loại, nhưng chắc chắn tôi không thể dùng cả hai cùng lúc trong mọi trận đấu".
Kể từ khi lên nắm quyền, Southgate đã thử nghiệm nhiều đội hình. Ông đi từ 4-2-3-1 căn bản chuyển tới 3-4-2-1 với manh nha về ý định sử dụng hệ thống 3 trung vệ. Tiếp đó, Southgate tiếp tục có ý tưởng dùng bộ đôi tiền đạo thay vì chỉ một trung phong. Thế là 3-5-2 ra đời. Khi đó, tuyến giữa của Anh là một tam giác với 3 tiền vệ trung tâm thực thụ, thể hiện qua 2 trận giao hữu với Brazil và Đức. Ba cái tên được chọn lúc đó là Jake Livermore, Dier và Ruben Loftus-Cheek.
Để đến bây giờ, Southgate đã rút ra nghiệm cuối. Hình dạng của Tam sư sẽ là 3-1-4-2. Điều mấu chốt ở đây là sẽ chỉ có một tiền vệ trụ được sử dụng. Trở lại phát biểu bên trên của Southgate, ông buộc phải cân nhắc giữa Dier và Henderson.
Hoặc Dier, hoặc Henderson, không thể cả hai
Chúng ta đã có thể hiểu hơn vì sao Southgate lại triệu tập một đội hình trông có vẻ thiếu cân bằng tới World Cup 2018 khi chỉ có 3 tiền vệ trung tâm thực thụ là Dier, Henderson và Loftus-Cheek. Với việc chỉ có thể bố trí cho 1 người ra sân thì 3 sự canh tranh cho 1 vị trí là quá đủ.
Vậy phần còn lại của tuyến giữa Tam sư sẽ như thế nào? Là 2 cầu thủ chạy cánh ở 2 biên (thường là Danny Rose và Kieran Trippier) và bộ đôi hộ công Jesse Lingard, Dele Alli, hỗ trợ cho cặp tiền đạo Harry Kane + 1 (có thể là Danny Welbeck, Marcus Rashford, Jamie Vardy hoặc thậm chí là Raheem Sterling).
Khi ĐT Anh tấn công, sẽ là một đội hình siêu tấn công? Nhưng khi phòng ngự thì thế nào, tiền vệ trụ trong hệ thống có xu hướng lùi xuống tuyến sau hợp thành hàng tứ vệ, bỏ lại không gian giữa sân cho 2 hộ công phía trên bọc lót. Từ 3-1-4-2 sẽ chuyển thành 4-4-2.
Nhưng lý thuyết là vậy. Trên thực tế Anh không phải một đội mạnh về cầm bóng và giữ thế trận. Nhưng khi sử dụng hệ thống trên, Tam sư sẽ chơi dao khi buộc phải dâng đội hình lên rất cao, đương nhiên bao gồm cả hàng thủ 3 người bởi lẽ Dier/Henderson cần những vệ tinh để phân phối bóng.
Southgate có đang chơi dao?
Barcelona đã từng thành công với cách triển khai này nhưng nên nhớ họ có một tư tưởng cầm bóng xuyên suốt toàn đội, đồng thời sở hữu tiền vệ trụ thông minh bậc nhất thế giới Sergio Busquets. Chơi bóng với chỉ một tiền vệ trụ sẽ tạo ra sự mất cân bằng nghiêm trọng lúc chống phản công.
Chỉ một sai lầm từ tuyến trên hay từ chính vị trí của Dier/Henderson, khoảng không phía sau sẽ mở toang. Đặc biệt với những đội bóng chuyên chơi phản công thì chỉ cần một lần vượt qua được Dier/Henderson bằng tốc độ là khung thành Tam sư sẽ ngay lập tức nhận báo động đỏ.
Nhìn chung, Anh muốn dùng một đội hình thiên về tấn công, họ buộc phải tấn công và ghi bàn trước khi những tác dụng phụ xảy ra trong khoảng thời gian sau.
