Thế giới phẳng
Ở trận chung kết 4 năm trước, Mario Goetze đóng vai người hùng với bàn thắng duy nhất mang về chức vô địch cho Đức. Nhưng ít ai để ý dấu ấn chiến thuật tài tình của Joachim Loew. Ông đã ngăn chặn thành công Messi theo cách mà Hà Lan từng làm được ở trận bán kết. Chủ động cầm bóng (đương nhiên Messi đói bóng), lập tam giác bao vây ngôi sao Argentina, hạn chế phát triển bóng lên hướng của Messi.
Nếu đi vào chi tiết, hẳn Joachim Loew còn nhiều “bài” phức tạp hơn. Chỉ biết rằng 4-2-3-1 của người Đức chắc chắn như một cái boong-ke, và không hề giống 4-2-3-1 của triết lý “cầm bóng là tất cả” từng giúp Tây Ban Nha vô địch World Cup 2010.
Thế giới bóng đá đã “phẳng” hơn bao giờ hết. Không có sơ đồ nào còn lạ lẫm. Không có cuộc cách tân nào còn có thể gây sốc, như cách Hungary lần đầu giới thiệu số 9 ảo tại World Cup 1950, hay thứ bóng đá tổng lực mà Hà Lan mang đến World Cup 1974, hoặc triết lý phòng ngự Catenaccio của người Italia tại World Cup 1982. CHDCND Triền Tiên là đất nước bí ẩn nhất thế giới. Nhưng khi họ tới World Cup 2010 thì chẳng ai kỳ vọng điều gì “bí ẩn” từ lối chơi của đội bóng châu Á.
Trong bối cảnh đó, sự khác biệt đến từ bộ óc của từng HLV. Joachim Loew đã thắng Sabella trong cuộc đấu trí ở chung kết World Cup 2014. Sự linh hoạt trong cách vận dụng chiến thuật và tư duy hiện đại giúp các HLV trẻ thắng thế từ cấp CLB tới cấp đội tuyển.
World Cup 2014, hàng loạt HLV lừng danh nhưng lớn tuổi thất bại ê chề như Vicente del Bosque, Roy Hodgson, Luiz Felipe Scolari, Ottmar Hitzfeld, Fabio Capello. Chỉ có “ông già” Luis van Gaal thoát khỏi sự cứng nhắc và bảo thủ. Ở giải đấu trên đất Brazil, Van Gaal xoay tới 4 sơ đồ (3-5-2, 4-3-3, 3-4-3, 4-2-4) và một kế hoạch tác chiến hoàn hảo trước Argentina (chỉ tiếc Hà Lan thua trên chấm luân lưu).
HLV Southgate được kỳ vọng sẽ thổi làn gió mới vào sơ đồ 3-4-3 của ĐT Anh
Ai nhanh hơn?
World Cup chính là bức tranh phản chiếu bóng đá cấp CLB. Khi mà sơ đồ 3 hậu vệ lên ngôi ở châu Âu, các CLB ngày càng chơi pressing mạnh hơn, ở tốc độ cao hơn, ngày hội trên đất Nga cũng sẽ chứng kiến thứ bóng đá tương tự. Nhưng 3-4-3 của người Anh sẽ không tương đồng 3-4-3 của người Argentina. Gareth Southgate mang làn gió mới 3 hậu vệ vào Tam sư với sức tấn công dồn nhiều sang hai cánh.
Còn 3-4-3 của Argentina vẫn phải qua chân Messi, trong lối đá “pressing hạng nặng” mà HLV Jorge Sampaoli cam kết. Với Brazil, Tite đã hứa hẹn về một thứ bóng đá “beautiful game” làm nức lòng NHM Selecao. Người Brazil sẽ lại nhảy Samba nhưng trên nền nhạc nhuốm màu thực dụng của nhạc trưởng Tite.
World Cup 2018 hấp dẫn chính là ở sự chuyển mình của các đội bóng lớn, về mặt chiến thuật và lối chơi. Nhưng tựu trung, tất cả đều hướng về lối đá nhanh hơn. Cái nhanh ở đây không chỉ là tốc độ chạy hay tốc độ lên bóng, mà còn là tốc độ chuyển đổi trạng thái từ phòng ngự sang tấn công. Một đội bóng tấn công giỏi không phải là một đội bóng “đè” đối phương ra ghi bàn như Tây Ban Nha thời hoàng kim, mà là một đội bóng biết ghi bàn ngay trong thế trận phòng ngự.
Cái “nhanh” cốt lõi nằm trong tư duy của HLV. Chiến thuật, phong cách, sơ đồ ưa thích của Guardiola nằm cả… trên mạng Internet. Pep cũng chẳng phải giấu giếm vì ông luôn thay đổi để không ai theo kịp, lý do giúp ông thành công từ Barcelona, Bayern cho tới Man City. Tại World Cup 2014, Roy Hodgson thất bại thảm hại khi khư khư ôm lấy 4-2-3-1.
Luis van Gaal thì gây tiếng vang vì không chỉ thay sơ đồ mà thay cả thủ môn (Tim Krul vào sân tỏa sáng trước Costa Rica). Chiến thuật linh hoạt sẽ quyết định thành công của một HLV tại World Cup 2018. Và trong dòng chảy thời đại, những Van Gaal đang nhiều hơn hẳn những Roy Hodgson.
4-2-3-1 thắng thế Trong 32 đội tham dự World Cup 2018, có tới 8 đội ưa thích sơ đồ 4-2-3-1. Đó là Ai Cập, Iran, Peru, Croatia, Đức, Tunisia, Ba Lan và Colombia. Tất nhiên việc sử dụng chiến thuật luôn rất linh hoạt, có thể thay đổi theo từng trận, thậm chí từng phút. Tuy nhiên 8 đội này đã trọng dụng 4-2-3-1 thời gian vừa qua và đây sẽ là sơ đồ chính của họ tại World Cup 2018. Được ưa chuộng nhiều thứ hai tại World Cup năm nay là 4-3-3 với 7 đội tuyển là Saudi Arabia, Pháp, Đan Mạch, Nigeria, Mexico, Senegal và Nhật Bản. Sợ lộ chiến thuật, ĐT Anh đòi dựng hàng rào khổng lồ Bản doanh của ĐT Anh nằm ở phía Bắc thành phố St.Petersburg, trong khu vực rất yên ắng. Hàng rào hiện tại đã có chiều cao tiêu chuẩn 2 mét để tránh người bên ngoài quan sát. Dù vậy, HLV Southgate vẫn lo bị do thám và ông đã yêu cầu Ban quản lý khu huấn luyện Zelenogorsk dựng hàng rào cao tới 6 mét xung quanh sân tập của Tam sư. |
