Cái tên Thụy Sỹ gợi lại một điều. Cách đây 8 năm, họ quật đổ Tây Ban Nha ngay trận ra quân ở World Cup 2010. Khi ấy, Tây Ban Nha đang là đội ĐKVĐ châu Âu, dĩ nhiên đồng nghĩa với tư cách ứng cử viên vô địch World Cup. Tiqui-taca đang dần lên đến đỉnh điểm. Ai biết thì hết lời ca ngợi cách chơi ấy. Ai chưa quen tai thì phải tìm hiểu, xem nó là gì. Vậy mà bỗng nhiên, “ông kẹ” Tây Ban Nha ngã chổng kềnh. Chẳng có sự suy sụp nào. Những nhà vô địch châu Âu toàn thắng sau trận thua ấy, và rút cuộc họ đã vô địch World Cup.

Ai hâm mộ bóng đá Brazil, dĩ nhiên là đang hào hứng chờ xem trận ra quân của thầy trò HLV Tite trong loạt trận đêm nay. Vấn đề ở đây là xem để biết phần nào, để nhận ra vài đường nét ban đầu của Brazil tại World Cup 2018. Xem và kết luận mức độ hy vọng của Brazil? Xin hãy khoan...

Brazil trong tay Tite khác hẳn Brazil 2 năm trước. Thậm chí, kể cả khi ông chỉ vừa bắt đầu cầm quân và hầu như vẫn chỉ dùng lực lượng cũ mà người tiền nhiệm Dunga từng dùng, thì Brazil cũng đã thay đổi hẳn rồi.

Nhìn lại toàn bộ lịch sử, giới nghiên cứu dễ dàng thống nhất một điều: Brazil luôn vô địch World Cup khi họ đã thay đổi rất nhiều, chứ không phải khi Brazil “là chính họ”. Giá trị của bóng đá Brazil, của một Brazil “là chính họ”, thì ai cũng biết. Nhưng những lúc Brazil thể hiện rõ những giá tốt đẹp của chính họ, đấy lại luôn là Brazil thất bại.

Những kỳ World Cup giữa thập niên 1980 thể hiện điều này rõ nhất. Dĩ nhiên họ đều không phải là những cầu thủ bình thường. Nhưng cần nhấn mạnh: Zico, Socrates, Falcao là các nghệ sĩ lớn, hơn là ngôi sao bóng đá. Còn khi Brazil vô địch (chỉ cần bàn giai đoạn bóng đá hiện đại thôi cũng đủ)? Leonardo giật cùi chỏ khiến đối phương rạn xương sọ. Rivaldo “ăn vạ” đến mức độ lố bịch nhất mà khán giả từng được xem. “Chàng lùn” Romario ghi bàn quyết định bằng đầu chứ không phải bằng chân. Dunga (nghĩa là “Dopey” - chú lùn ngốc nghếch trong truyện Bạch Tuyết) với băng thủ quân trên tay, chơi ở vị trí tiền vệ trụ, xứng danh thủ lĩnh.

Câu hỏi hình như chưa bao giờ xuất hiện: ai “bắt” Brazil phải “là chính họ”?

Trước khi vô địch World Cup 2002, Brazil lao đao đến nỗi suýt nữa đã không qua nổi vòng loại (lần đầu trong lịch sử). Họ liên tục thay HLV. Và họ trao quyền cho Felipe Scolari - HLV từng lớn tiếng chỉ đạo cầu thủ phải nhanh chóng “đốn giò” đối phương, cùng bao tai tiếng khác của một nhân vật “phản diện”. Scolari bắt các cầu thủ Brazil đá theo cách ông muốn, mặc kệ cái chuyện thiên hạ rên siết, rằng Selecao chơi bóng không còn đẹp nữa.

Thiên hạ giờ đang ca ngợi Brazil trong tay HLV Tite. Họ khen ông, về những “nét mới” tích cực mà đội Brazil thể hiện trước thềm World Cup. Ơ hay! Tite chỉ mới huấn luyện 2 năm. Làm gì có “Brazil kiểu cũ”, mà bây giờ lại gồm toàn những nét mới! Tite nhào nặn nên một Brazil mà ông muốn có. Thế thôi, mặc kệ đấy là Brazil khác hay không khác so với trước đó.

Ngộ nhỡ Brazil thúc thủ trước Thụy Sỹ? Chắc thiên hạ sẽ lập tức “rút lại lời khen”. Và chắc chẳng ai quan tâm chuyện Tây Ban Nha tại World Cup 2010. Khoan nói Tite thay đổi Brazil ra sao. Có khi phải bàn về việc thay đổi cách xem Brazil chơi bóng, của người xem. Thành phần này có nên thay đổi, nếu muốn được xem Brazil thành công?